گپ دایو قسمت (34) بررسی فیلم‌ های دراکولا (بخش اول)

پادکست فارسی گپ‌دایو با توجه به محبوبیت روزافزون ژانر فیلم‌های ترسناک و شخصیت‌های رعب‌آور این فیلم‌های تیره و تاریک، در جدیدترین قسمت از پادکست‌های نقد و بررسی موسیقی بی‌کلام به سراغ گلچینی از تحسین‌‌شده‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما رفته است که با محوریت شخصیت دراکولا ساخته شده‌اند. شاید برایتان جالب باشد که شخصیت دراکولا از جمله نخستین شخصیت‌های ترسناکی بوده که پایش به سینما باز شده است و به نوعی چراغ گیشه‌ی پر بار فیلم‌های ژانر وحشت به لطف داستان زندگی همین شخصیت منزوی روشن شده است. درواقع اولین فیلم با الهام از شخصیت دراکولا با نام نوسفراتو و در سال 1922 میلادی ساخته شده است.

در قسمت جدید پادکست فارسی موسیقی گپ‌دایو با ما همراه باشید و با سیر تحول شخصیت دراکولا، موسیقی متن ژانر وحشت و طلسم‌های شوم این جهان رعب‌آور بیشتر آشنا شوید.

فایل صوتی و کم‌حجم پادکست گپ دایو:

نوسفراتو، سمفونی وحشت (A Symphony of Horror)؛

نوسفراتو اولین فیلم در ژانر وحشت است که در سال 1922 میلادی به کارگردانی فردریش ویلهلم مورنائو و بر اساس رمان دراکولا اثر برام استوکر، ساخته شد. زمان ساخت این فیلم، سینما در دوران فانتزی و صامت بود و فقط تصاویر موجب ماندگاری فیلم می‌شدند. این محدودیت در فیلم نوسفراتو باعث شده که برای دامن زدن به ترس مخاطب، در ظاهر و اندام اورلوک اغراق شود علاوه‌برآن استفاده از نماهای کش‌دار از سایه اورکوک وحشت مضاعفی به بیننده منتقل می‌کرده است.

فیلم مورنائو اقتباسی از کتاب دراکولا استوکر است که با مسائل حقوقی مواجه شد و به درخواست بیوه استوکر، تمام نسخه‌های آن چند سال بعد از اولین اکران، از بین رفت. اما خوشبختانه چند نسخه از این شاهکار سینمایی باقی ماند.

موسیقی متن فیلم نوسفراتو ساخته هانس اردمن-آهنگساز آلمانی‌تبار- است که در حین پروژه فیلمسازی توسط گروه ارکستر اجرا و ضبط شد. البته بیشتر موسیقی این فیلم نیز از بین رفته و چیزی که باقی مانده، محصول بازسازی آن است. در واقع در طول اکران‌های مجدد فیلم، موسیقی متن‌هایی توسط آهنگسازان نوشته یا بداهه‌نوازی شد. به‌عنوان مثال جیمز برنارد نیز برای یکی از اکران‌های نوسفراتو، موسیقی متن ساخت.

فیلم دراکولا (Dracula) و موسیقی متن جان ویلیامز؛

در سال 1979 میلادی جان بدهام-کارگردان آمریکایی- فیلم دراکولا را در ژانر ترسناک- عاشقانه سیاه با اقتباس از رمان استوکر ساخت. این فیلم در همان سال برنده جایزه ساترن، بهترین فیلم ترسناک شد. موسیقی متن این فیلم ساخته جان ویلیامز است.

قطعه «Storm Sequences» مقدمه‌ای خارق‌العاده برای شروع آلبوم است. آهنگساز تم اصلی خود را با ایده‌های مختلفی درمی‌آمیزد و این قطعه را می‌سازد. در قطعه تأثیرگذار «Dracula’s Death» ویلیامز نبوغ خود را به نمایش می‌گذارد و تم اصلی را در غالب تراژدی اپرایی می‌سازد. در موسیقی متن دراکولا، ملودی‌های مینی‌مال بر فضای ترسناک و عاشقانه داستان دامن می‌زنند. نبوغ آهنگساز در جاهای دیگر نیز قابل تشخیص است برای مثال قطعه «To Scarborough» یک اسکرتسو (فرمی در موسیقی که حالتی طنز‌آمیز و شوخ دارد) بی‌نظیر است و در قطعه «Night Journeys» برای تأثیرگذاری بیشتر، ووکال زنانه در موسیقی شنیده می‌شود. تأثیر مشهود قطعه «Storm Sequences» در فیلم فرانسیس فورد کاپولا دیده می‌شود.

فیلم دراکولای برام استوکر (Bram Stoker's Dracula)؛

در سال 1992  میلادی کارگردان پرآوازه‌ی هالیوود-فرانسیس فورد کاپولا- با اقتباسی دقیق از رمان استوکر، فیلم دراکولا را ساخت. در این فیلم گری اولدمن، وینونا رایدر، آنتونی هاپکینز و کیانو ریوز نقش‌آفرینی کردند. موسیقی متن این فیلم را وویچخ کیلار-آهنگساز لهستانی- ساخته است. این فیلم سه جایزه اسکار برای بهترین طراحی صحنه، بهترین تدوین صدا و بهترین چهره‌پردازی و آرایش مو را کسب کرد و یکی از نه فیلم پرفروش آن سال شد. همچنین توانست چهار جایزه ساترن برای بهترین فیلم ترسناک، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر مرد و بهترین طراحی لباس را دریافت کند.

موسیقی متن گوتیک دراکولای برام استوکر یکی از شاهکارهای سینمایی است. کیلار برای این فیلم یک تم اصلی ساخته و بر اساس صحنه‌ها آنرا تغییر می‌دهد؛ مثلا قطعه «The Bride» ورژن تراژیک تم اصلی است و در «Mina’s Photo» اجرای عاشقانه آن شنیده می‌شود. در قطعه «Storm» موسیقی حالتی تهاجمی به خود گرفته و صدای کُر مردانه به گوش می‌رسد.

در موسیقی متن این فیلم از سازهای زهی، پرکاشن و سازهای بادی چوبی استفاده شده است. کیلار در برخی قطعه‌ها برای جلب توجه مخاطب و همچنین ایجاد حالت اثیری، از گروه کُر استفاده کرده و در بعضی قطعه‌ها صدای سوپرانو زنانه حالتی نجواگونه و نالان به موسیقی داده که تأثیرگذاری آنرا بیشتر کرده است.

برگرفته از وب‌سایت soundtrack-universe.blogspot.com ؛