پادکست گپ دایو (64) بررسی فیلم جنگ ستارگان و موسیقی آن

در این قسمت از پادکست گپ دایو به بررسی موسیقی متن فیلم جنگ ستارگان ساخته جان ویلیامز پرداختیم. در این پادکست در مورد این فیلم و موسیقی جان ویلیامز از زوایای مختلف صحبت کردیم. امیدواریم از شنیدن این قسمت گپ دایو لذت ببرید.

نقد و بررسی موسیقی متن فیلم جنگ ستارگان

موسیقی متن جنگ ستارگان، یکی از شناخته‌شده‌ترین موسیقی‌های فیلم در تاریخ سینماست و در لیست پنجاه موسیقی برتر در لیست سوم قرار دارد. در آلبوم موسیقی فیلم جنگ ستارگان از تم‌های سنگین و باشکوه مثل Emperial March (تم دارت ویدر) گرفته تا تم‌های یکنواخت و آرام مثل Across the Stars همگی فوق‎العاده و خیره‌کننده هستند.

جان ویلیامز، سازنده موسیقی متن فیلم جنگ ستارگان، بی‌اغراق یکی از به‌یادماندنی‌ترین و زیباترین موسیقی‌های تاریخ سینما را برای این فیلم ساخته و نام خود را به‌عنوان بهترین آهنگساز سینما ثبت کرده است. ویلیامز آهنگسازی همه قسمت‌های مجموعه فیلم‌های جنگ ستارگان را به عهده داشته است.

جان ویلیامز در فیلم جنگ ستارگان برای هر اتفاق، لوکیشن و شخصیت، تم خاص خود را ساخته و موسیقی ارکسترال او ترکیب بی‌نظیر و خارق‌العاده‌ای با یک فیلم مدرن محسوب می‌شود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های موسیقی متن این فیلم، استفاده دقیق از سازهای مختل در کنار یکدیگر است.

موسیقی متن جنگ ستارگان برای یک ارکستر بزرگ نوشته شده و هر ساز با تکنیک‌های منحصربه‌فردش، جلوه‌ای خاص به موسیقی افزوده است؛ به‌عنوان مثال لرزش صدای ویولون، پیتزیکاتو سازهای زهی، تریل فلوت و صدای پرشور سازهای بادی برنجی. در ادامه به بررسی موسیقی متن مجموعه فیلم‌های جنگ ستارگان پرداخته می‌شود.

• سه‌گانه پیش‌درآمد جنگ ستارگان

اولین سری از مجموعه جنگ ستارگان با موسیقی هیجان‌انگیز که در صحنه‌های جنگ و نبرد، حس ماجراجویی و هرج‌ومرج را به مخاطب منتقل می‌کند. این سه‌گانه شامل فیلم‌های تهدید شبح(1999)، جمله کلون‌ها(2002) و انتقام سیت(2005) می‌شود.

اپیزود اول- تهدید شبح

 یکی از محبوب‌ترین قطعات این اپیزود، Duel of the Fates است که با الهام از اوفورتونا اثر کارل اورف ساخته و توسط ارکستر سمفونیک لندن نواخته شده است. بعد از گذشت سال‌ها از ساخت قطعه دوئل سرنوشت، می‌توان گفت که همچنان یکی از پرمخاطب‌ترین موسیقی‌های مجموعه جنگ ستارگان است.

این قطعه سمفونیک، ترکیبی از موسیقی ارکسترال و کُر است؛ در این قطعه صدای آرام سازهای زهی با ریتمی یکنواخت تکرار می‌شود و در کنار آنها صدای باشکوه سازهای برنجی و گروه کُر موسیقی باشکوه می‌سازند. در این قطعه، داستان جنگ ستارگان نهفته است.

اپیزود دوم- حمله کلون‌ها

تم Across the Stars یک ترکیب فوق‌العاده زیبا از سازهای زهی و سازهای بادی برنجی است. در این قطعه ویلیامز از موسیقی روان و مجلل برای درک عمیق‌تر داستان عاشقانه فیلم استفاده می‌کند.

به گفته جرج لوکاس «عشق آنها پیچیده و خالص و در عین‌حال ممنوع است و جان موفق شده تمام پیچیدگی‌های داستان را در یک تم ساده و زیبا نشان دهد.»

یکی دیگر از قطعات محبوب این اپیزود مربوط به صحنه تعقیب‌وگریز در نیمه ابتدایی فیلم است که موسیقی مهیج ویلیامز کاملا با صحنه‌های اکشن و سریع هماهنگ بوده و تأثیرگذاری آن را دوچندان می‌کند.

اپیزود سوم- انتقام سیت

این قسمت، اخرین بخش از سه‌گانه پیش‌درآمد جنگ ستارگان بوده و Battle of the Heroes یکی از بهترین و زیباترین قطعات آن است. این قطعه مهیج و هیجان‌انگیز، به‌عنوان تم اصلی قسمت آخر شناخته می‌شود و به‌نوعی امضای این قسمت است.

در این قطعه، صدای آرام سازهای بادی برنجی، فضایی تاریک و مرموز را در ذهن مخاطب به تصویر می‌کشند و حالتی دراماتیک به موسیقی می‌بخشند.

• سه‌گانه کلاسیک جنگ ستارگان

موسیقی متن این سه‌گانه تأثیر به‌سزایی در شهرت جان ویلیامز به‌عنوان آهنگساز فیلم داشت. قطعات این مجموعه انقلابی در موسیقی متن فیلم هستند و مسیر آن را به‌کلی تغییر دادند. موسیقی متن این سه‌گانه به‌عنوان موسیقی اصلی فیلم جنگ ستارگان شناخته می‌شود.

اپیزود چهارم- امیدی تازه

موسیقی افتاحیه این فیلم بی‌شک یکی از شناخته‌شده‌ترین و تأثیرگذارترین تم‌های موسیقی فیلم است که در سال 1977، زمانی که جنگ ستارگان اکران شد، به گوش مخاطبان رسید. این موسیقی کاملا بر پایه سازهای برنجی بادی است؛ این سازها فضایی در موسیقی ایجاد می‌کنند که روی حس دراماتیک و درخشان صحنه‌ها تأکید دارند.

صحنه افتتاحیه با سازهای بادی برنجی باشکوه، آشفتگی و شلوغی دنیای جنگ ستارگان را به تصویر می‌کشد. برخلاف دیگر فیلم‌های این ژانر، قطعه Return of the Sith درست وسط یک نبرد با لیزرها و انفجارها، شروع می‌شود. موسیقی متلاطم، پرشور و نظامی‌وار ویلیامز روی صحنه‌های اکشن، حس‌وحال آنها را دوچندان می‌کند.

اپیزود پنجم- امپراتوری ضربه می‌زند

یکی از معروف‌ترین قطعه‌های جنگ ستارگان، The Imperial March است که قدرت امپراتوری را به تصویر می‌کشد. صدای بلند و قوی سازهای برنجی فضایی تاریک و شوم به این قطعه می‌دهد و پرش ناگهانی از همهمه سازهای بادی برنجی به سازهای بادی چوبی و سازهای زخمه‌ای، هنر ویلیامز و طبیعت مرموز موسیقی را به مخاطب نشان می‌دهد.

بی‌شک این قطعه یکی از بهترین موسیقی‌های ساخته شده برای فیلم است و نبوغ و استعداد جان ویلیامز را نشان می‌دهد. قطعه The Imperial March نمایانگر جنگ ستارگان بوده و فضایی پرهیجان و لذت‌بخش دارد.

اپیزود ششم- بازگشت جدای

تم موسیقی The Forest Battle هیجان‌انگیز و غیرقابل پیش‌بینی است. سبک لطیف، پیچیده و اکشن این قطعه را بعدها در دیگر آثار ویلیامز از جمله مجموعه هری پاتر و موسیقی‌های بعدی جنگ ستارگان می‌توان شنید. استاکاتوهای سازهای بادی و اوج و فرودهای تصادفی، حسی ماجراجویانه و سرگرم‌کننده به مخاطب می‌بخشد.   

• سه‌گانه دنباله جنگ ستارگان

موسیقی سه‌گانه دنباله، کمتر از دیگر قسمت‌ها جذاب است اما همان هیجان و انرژی را به مخاطب منتقل می‌کند.

اپیزود هفتم- نیرو برمی‌خیزد

فیلم نیرو برمی‌خیزد یکی از محبوب‌ترین قسمت‌های جنگ ستارگان و فیلمنامه‌ای نوستالژیک همانند امیدی تازه دارد. در موسیقی این قسمت، ویلیامز سازهای بادی برنجی را کنار گذاشته و از سازهای زهی و سازهای بادی چوبی استفاده کرده است.

اجرای موسیقی در این قطعه به‌صورت پیوسته(لگاتو) با سازهای بادی چوبی است و فضایی سرزنده و رمزآلود همراه با تعلیق طولانی دارد. در کنار آنها صدای سازهای زهی زیبایی فوق‌العاده‌ای به این قطعه می‌بخشد. با این‌حال ویلیامز همچنان در این قطعه از سازهای بادی برنجی بهره می‌برد و صدای ترومپت گرمتر و لطیف‌تر سازهای دیگر را همراهی می‌کند.

اپیزود هشتم- آخرین جدای

این اپیزود مورد انتقاد شدید هواداران مجموعه جنگ ستارگان قرار گرفت اما موسیقی حیرت‌انگیز آن به اعتبار جان ویلیامز افزود. قطعه  با The Battle of Crait با تم آرام، موسیقی تم نیرو در امیدی تازه را به‌خاطر می‌آورد. در موسیقی متن این قسمت، سازهای بادی برنجی دوباره با قدرت برمی‌گردند و به هیجان و انرژی موسیقی می‌افزایند.

اپیزود نهم- خیزش اسکای‌واکر

این قسمت سرشار از قطعات شگفت‌انگیز و زیباست. در موسیقی متن این اپیزود، موسیقی افتتاحیه با ترومپت و سازهای بادی برنجی ترکیب می‌شود و احساس خطر بر حالت دراماتیک و پرتعلیق قطعه می‌افزاید. ترکیبی از هارپ و سازهای زهی کاملا متناسب با صحنه‌ها، مخاطب را در خود غرق می‌کند.

قطعه We Go Together بسیار مهیج و گرم و در عین‌حال مرموز و تاریک است. در این قطعه نیز صدای بلند سازهای بادی در کنار نوای آرام سازهای زهی احساس تعلیق و بدشگونی را به مخاطب منتقل می‌کند.

موسیقی جان ویلیامز برای مجموعه جنگ ستارگان، توانست تأثیرات زیادی در موسیقی آهنگسازان بگذارد. استفاده گسترده او از سازهای بادی برنجی، سازهای زخمه‌ای و گروه کُر (در بعضی از قطعات) استاندارد ویژه‌ای برای موسیقی متن فیلم‌هایی در این ژانر ایجاد کرد.

منبع