پادکست گپ دایو (53) موسیقی متن فیلم ارابه های آتش

موسیقی متن فیلم (ارابه‌های آتش) یکی از شاهکارهای جاودان ونجلیس آهنگ‌ساز بزرگ یونانی سبک الکترونیک، نیو ایج، پراگرسیو، امبینت، جاز و ارکسترال است. موسیقی فیلم ارابه‌های آتش برای ونجلیس جایزه‌ی اسکار بهترین موسیقی فیلم در سال 1981 را به ارمغان آورد. تم موسیقی این فیلم بدون شک یکی از زیباترین آثار موسیقی فیلم در تمام تاریخ سینما است.

فایل صوتی و کم‌حجم پادکست گپ دایو: 

 ارابه‌های آتش فیلمی درام-تاریخی به کارگردانی هیو هادسن و آهنگسازی ونگلیس است. این فیلم در سال 1981 منتشر شد و خیلی زود تبدیل به سمبلی برای ورزش دو‌ومیدانی بریتانیا گردید. ارابه‌های آتش در چندین رشته نامزد جایزه اسکار شد و توانست اسکار بهترین فیلم، اسکار بهترین فیلمنامه غیراقتباسی، اسکار بهترین طراحی لباس و اسکار بهترین موسیقی را از آن خود کند. ونگلیس و موسیقی فضایی و به‌یادماندنی ارابه‌های آتش؛ کمتر پیش می‌آید که موسیقی فیلم را فارغ از تصاویر آن بتوان گوش کرد اما این همان چیزیست که موسیقی ونگلیس را از دیگر آهنگسازان متمایز می‌کند؛ آثار ونگلیس هم استادانه با تصاویر فیلم هماهنگ هستند و هم مستقل از فیلم لذت‌بخش می‌باشند.

فیلم ارابه‌های آتش ساخته سال 1981 روایتگر داستان دو دونده انگلیسی در بازی‌های المپیک 1924 است. این موسیقی ملی-میهنی برای بازی‌های المپیک سال 2012 انتخاب شد و دوباره بعد از سی سال توانست احساسات تماشاچیان را برانگیزد. ونگلیس برای ساخت موسیقی فیلم ارابه‌های آتش از خط داستانی فیلمنامه الهام گرفته است. «فیلمنامه، شخصیت‌ها و داستان این دونده‌ها مملو از پیام‌های باشکوه و عمیق است که ما همیشه در زندگی به آنها نیاز داریم؛ پیام‌هایی که حتی در زندگی امروزمان نیز ضروری هستند.» اریک لیدل-ورزشکار اسکاتلندی- که برای احترام به عقاید مذهبی‌اش، روزهای یکشنبه نمی‌دوید و هارولد ایبراهمز، دونده یهودی، دو دونده بریتانیایی بودند که هرگز از ارزش‌هایشان چشم‌پوشی نکردند. «اگر به دنبال حقیقت می‌گردید، باید شجاع باشید. در واقع خود داستان، موسیقی را به من الهام کرد. بقیه کار را به صورت غریزی و بدون آنکه به چیزی فکر کنم، انجام دادم و احساساتم را با ابزارهایی که در آن زمان وجود داشت، بیان کردم.» این ایده هادسن بود که از موسیقی معاصر برای فیلمی تاریخی-دوره‌ای استفاده شود و این بهترین تصمیم بود.

موسیقی شاعرانه ونگلیس، به این داستان حالتی بلندپروازانه و نامیرا داد. ونگلیس پر از اشتیاق برای ساخت موسیقی است. «موسیقی یکی از بزرگترین نیروهای جهان است.» ونگلیس هنگام آهنگسازی، تمام تمرکزش را روی کارش می‌گذارد و ذهنش را از افکار دیگر خالی می‌کند و معمولا با یک برداشت موسیقی را ضبط می‌کند و بعد هیچ اصلاح و ویرایشی روی آن انجام نمی‌دهد. ساز الکترونیک با موسیقی ونگلیس عجین است و خودش درباره موسیقی‌اش می‌گوید: «منبع موسیقی من الکترونیک است، اما کاری که من با ساز الکترونیک می‌کنم همان کاری است که با ساز اکوستیک انجام می‌شود. چه ساز الکترونیک باشد و چه آکوستیک، ذات صدا و ارتعاش یکی است. نحوه استفاده از این سازها در نتیجه موسیقیایی اهمیت دارد. من از سازهای آکوستیک متداول نیز غافل نمی‌مانم اما بیشتر وقتم را صرف سازهای الکترونیک می‌کنم. البته این را هم بگویم من تمام تلاشم را می‌کنم که از کامپیوتر برای خلق صدا دوری کنم، چرا که به نظرم این وسیله بسیار کُند و ناقص است.» موسیقی در تمام زندگی ونگلیس جریان داشته است. وقتی شش ساله بود والدینش او را به کلاس‌های موسیقی فرستادند. در دهه شصت به سمت موسیقی پاپ گرایش پیدا کرد و در اوایل دهه هفتاد به گروه پراگرسیو-راک Yes همکاری کرد. «من وارد صنعت ضبط موسیقی شدم. احساس می‌کردم برای زنده ماندن و خلق چیزی که در ذهن داشتم باید موفق می‌شدم.» هیو هادسن بعد از شنیدن آلبوم‌های Opera Sauvage و China تصمیم گرفت که کار آهنگسازی فیلم ارابه‌های آتش را به ونگلیس بسپارد.

ونگلیس از تمام سازها از جمله سینتی سایزر، پیانو آکوستیک، درامز و پرکاشن استفاده کرد و موسیقی را در استودیو شخصی‌اش-نمو- در لندن ضبط کرد. موسیقی فیلم ارابه‌های آتش و همچنین 1492:فتح بهشت که از آثار ونگلیس هستند روی آهنگسازان بسیاری تأثیر گذاشته است. ونگلیس آهنگسازی بیش از پانزده فیلم را به عهده داشته است و همکاری با کارگردانانی مثل ریدلی اسکات و الیور استون را در کارنامه کاری‌اش دارد. «گاهی اوقات می‌توان فیلمی را بدون موسیقی ساخت. من اعتقاد دارم که اگر قرار است موسیقی روی صحه‌های فیلم قرار بگیرد باید بتواند روح را لمس کند و کاری را انجام دهد که فیلم به تنهایی قادر به انجام آن نباشد. موسیقی باید در جایی که کلام قادر به بیان عواطف نیست، ظاهر شود.»

منبع