پادکست گپ دایو (51) بررسی موسیقی متن بینوایان؛
داستان بینوایان اثر جاودانه‌ی ویکتور هوگو یکی از مشهورترین داستان‌های کلاسیک تاریخ ادبیات است و تاکنون اقتباس‌های سینمایی و تلویزیونی بسیاری از روی این داستان ساخته شده است، سریال تلویزیونی بینوایان ساخته‌ی شبکه‌ی بی‌بی‌سی جدیدترین اقتباس تلویزیونی از این داستان است که بسیار مورد استقبال تماشاگران قرار گرفته است. به همین مناسبت در جدیدترین پادکست گپ‌دایو موسیقی شنیدنی این سریال را با آهنگسازی فیلمی که در دهه‌ی نود میلادی از داستان بینوایان ساخته شده، مقایسه می‌کنیم. در پادکست بینوایان برایتان داستان تکامل موسیقی متن بینوایان را در سه دهه گذشته روایت می‌کنیم.
مینی‌سریال بینوایان(Les Miserables)
جان مورفی آهنگسازی کارهای برجسته‌ای از جمله کیک-اس، بیست‌وهشت هفته بعد، میامی وایس، غریزه اصلی2، میلیون‌ها و قاپ‌زنی را در کارنامه حرفه‌ای خود دارد و حالا دوباره با ساخت موسیقی برای مینی‌سریال بینوایان نامش بر سر زبان‌ها افتاده است. جان مورفی برای آثار مختلفی از فیلم و سریال گرفته تا بازی‌های ویدئویی و فیلم‌های مستند آهنگسازی کرده است. او در طول سال‌ها فعالیتش با کارگردانان برجسته‌ای از جمله دنی بویل و مایکل مان همکاری کرده و سبک موسیقی غمگین و در عین‌حال حماسی‌اش موجب تقویت نقش شخصیت‌ها و ماندگار کردن صحنه‌های فیلم‌ها شده است. در مینی‌سریال جدید بینوایان، جان مورفی با موسیقی‌اش فضایی خاص ایجاد کرده و در آثار قبلی که از کتاب بینوایان اقتباس شده‌اند، این ویژگی به چشم نمی‌خورد.
- بعد از یک وقفه نسبتا طولانی شما دوباره وارد عرصه آهنگسازی شدید، چطور آهنگسازی برای این سریال را قبول کردید؟
من تصمیم داشتم کاری جدی‌تر نسبت به قبل انجام دهم تا اینکه با پیشنهاد آهنگسازی برای بینوایان مواجه شدم. این سریال موزیکال نبود و کارگردان به من گفت که نزدیکترین اقتباس از کتاب ویکتور هوگو خواهد بود. کتاب را در اوایل دهه بیست سالگی‌ام خوانده بودم و آنرا دوست داشتم. خیلی زود متوجه شدم که باید چه موسیقی برایش بسازم، فقط باید کارگردان و تهیه‌کننده را قانع می‌کردم.
- نسخه موزیکال این کتاب بسیار محبوب است؛ حقیقتا شما تصمیم جسورانه‌ای گرفتید که از موسیقی نسخه موزیکال الهام نگرفتید و چیزی جدید خلق کردید.
در واقع من اصلا نسخه موزیکال را ندیده‌ام و برای ساخت موسیقی فقط به داستان کتاب اکتفا کردم. کتاب همه چیزهایی را که من می‌خواستم، داشت.نسخه موزیکال هم ویژگی‌های موسیقیایی خودش را دارد و کار من با آن بسیار متفاوت است.
- آهنگ‌های "Atonement" و "Breakdown" سبک آرام و اوج‌گیری‌های خاصتان را کاملا نشان می‌دهند، اما در عین حال با کارهای دیگر شما تفاوت‌هایی هم دارد. چگونه در بینوایان، توانستید از آثار دیگرتان فاصله بگیرید و چیزی منحصربه‌فرد خلق کنید؟
بینوایان با دیگر کارهایی که من انجام داده بودم، از نظر موضوع و ساختار فرق می‌کرد، اما در عین حال در همه کارهای من تاریکی و ناامیدی وجود دارد. فضای داستان بینوایان روشن و شاد نیست و من باید موسیقی را متناسب با داستان خلق می‌کردم. وقتی در حال ساختن موسیقی برای کاری جدید هستم اصلا به کارهای قبلی فکر نمی‌کنم و ترجیح می‌دهم اثری جدید بوجود آورم.
- تنوع در آهنگ‌های شما از شاخصه‌ها مهم کارتان است. موسیقی‌تان آرام آرام از هارد راک به سمت موسیقی حماسی غمگین پیش می‌رود. در واقع شما سبک خودتان را دارید. آیا احساس می‌کنید که یک تم خاص در تمام آثارتان وجود دارد؟
من عاشق ترانه‌ها حماسی غمگین هستم. وقتی تازه کار آهنگسازی را شروع کرده بودم و چندان امیدی به موفقیت نداشتم با خودم گفتم مهم نیست در چه سبکی موسیقی بسازم فقط آن آهنگ باید جلوه‌ای از خودم باشد. کارهایم شبیه آهنگسازان دیگر نبود و به تدریج کارگردانان و مخاطبان با آثار من ارتباط برقرار کردند و این نشان داد که می‌توانم مسیر خودم را بروم و سبک خودم را ایجاد کنم. باید بگویم حق با شماست، من امضای خودم را در آثارم دارم و از این موضوع بسیار خوشحالم.
- با توجه به اینکه این نسخه بینوایان کمتر موسیقی‌محور است، به نظر شما موسیقی‌تان می‌تواند روی مخاطبان تأثیر بگذارد و به آنها در درک بهتر فضای داستان کمک کند؟
اگر آنها به نسخه موزیکال علاقه دارند، مطمئنا از این سریال لذت نمی‌برند. در این سریال به عنوان مثال فانتین در حالیکه دندان‌هایش خورد شده، زیر آواز نمی‌زند بلکه از درد و رنج فریاد می‌کشد. اگر مخاطبان اقتباس اصلی از کتاب ویکتور هوگو را بخواهند، باید این نسخه را ببینند. من هم تلاش کردم تا با موسیقی داستان اصلی را روایت کنم.
- با توجه به اینکه شما مدت زیادی در این حرفه فعالیت کرده‌اید، آیا توصیه‌ای به مخاطبان جوان ما که تازه وارد حرفه آهنگسازی شده‌اند، دارید؟
مطمئنا اگر با یک آهنگساز جوان برخورد کنم، توصیه‌های بسیاری برای او دارم اما در اینجا مهمترین چیزی را که موجب تغییر زندگی خودم در زمینه آهنگسازی شد، می‌گویم. صدا، امضا، سبک، ویژگی خاص خودتان را پیدا کنید. باید این کار را به خوبی یاد بگیرید و کوشا باشید و سبک‌های مختلف را بیازمایید. به این شکل می‌توانید کار خودتان را گسترش دهید و سبک منحصربه‌فرد خودتان را خلق کنید. همیشه سعی کنید بهترین باشید.
