موسیقی درمانی یا موزیک تراپی (Music Therapy) چیست و چه کاربردی دارد؟

موسیقی هنراول، موسیقی درمانی یا موزیک تراپی نوشدارویی قدیمی؛‌

موسیقی هنر اول است و موسیقی درمانی راهکاری بسیار تأثیرگذار! تأثیر آن را می‌توانید هنگام شنیدن موسیقی‌های احساسی تجربه می‌کنید و بفهمید، یا تأثیر موسیقی حماسی در فیلم‌ها را بر دید کلی خودتان به ماجرا ببینید. اگر بخواهیم به تاریخچه‌ی موسیقی‌درمانی نگاهی داشته باشیم، نقطه‌ی آغازین آن برمی‌گردد به زمان افلاطون و اولین کاربرد رسمی آن در درمان جنگجویان جنگ جهانی اول در تاریخ موسیقی درمانی ثبت شده است و با مرور زمان توسعه پیدا کرده است. در سال ۱۹۴۴ در دانشگاه میشیگان به‌صورت کاملاً علمی به موسیقی درمانی توجه شد و آموزش موسیقی درمانی آغاز شد. امروزه مراکز بسیاری به آموزش این علم می‌پردازند و موسیقی درمانگران ا را به نقاط مختلف جهان انتقال می‌دهند تا به موسیقی‌درمانی بپردازند.

موزیک تراپی در ایران و جهان؛‌

در برخی از سلسله‌های حاکم بر ایران توجه بسیار به علم و دانش کاملا به چشم می‌خورد، دوره‌ی ساسانی یکی از آن سلسله‌هاست. نکته‌ی جالب هم‌نشینی این مورد با موضوع مورد بحث ما اینجاست که در زمان ساسانیان در دانشگاه جندی‌شاپور پزشکان برای بیمارانشان درمان با موسیقی را تجویز می‌کردند. نکته‌ی جالب‌تر اینجاست که پرستاران استخدامی باید به نواختن سازهای اصلی تسلط لازم را می‌داشتند تا برای بیماران موسیقی موردنظر پزشک را بنوازند.

موسیقی درمانی و نقاط عطف موسیقی و درمان؛‌

وقتی سخن از موسیقی‌درمانی به شمار می‌آید فی‌الواقع بهره‌گیری مناسب از این تأثیرگذاری در دو بخش علمی (بادانش امواج در فیزیک) و تجربی است. دسته‌بندی شیوه‌های موسیقی‌درمانی در بخش علمی با استفاده از طول فرکانس‌ها و تأثیرگذاری هریک از آنان در سطوح مختلف است و در بخش تجربی و به‌اصطلاح غیر آزمایشگاهی باز کردن یا پاک‌سازی چاکراها به کمک موسیقی‌درمانی است.

موسیقی درمانی علمی و تجربی؛‌

اگر بخواهیم به‌ تفصیل بخش علمی آن بپردازیم به دسته‌بندی امواج و تأثیر هریک بر حوزه‌های خاص خود می‌رسیم. این امواج که تأثیر فیزیکی‌شان بر روی بدن به‌صورت جسمانی اثبات‌ شده، قابل شنیدار نیستند. درواقع طول‌ موج آن‌ها خارج از دایره‌ی صوتی قابل شنیدار برای انسان است. برای تولید این امواج و پذیرش آن از طرف مغز فرکانس‌هایی با طول‌ موج بالاتر تولید می‌شود که حاصل تفاضل آن برابر فرکانس تأثیرگذار موردنظر دریکی از دسته‌های «دلتا»، «تتا»، «آلفا»، «بتا» و «گاما» است. طول‌ موج دلتا که پایین‌ترین سطح است مختص خواب عمیق است و در صورت نواخته شدن مخاطب دچار خواب‌آلودگی می‌شود. امواج بعد ازآن تتا است، تتا احساس آرامش و رؤیا دیدن ایجاد می‌کند.امواج آلفا منجر به حالت روحی درمانی مثل ایجاد خلاقیت و آرامش می‌شود. امواج بتا حالت دلمشغولی ایجاد می‌کنند و تداوم آن به استرس منجر می‌شود. و درنهایت این خط موج، امواج گاما قرار‌ دارند. نواخته شدن امواج گاما فعالیت زیاد، انرژی حل مسائل و هشیاری ایجاد می‌کند. معمولا هریک ازاین امواج با یک موسیقی ترکیب می‌شوند تا مخاطب در مدت طولانی تحمل شنیدن آنرا داشته باشد.

درمانگرهای این حرفه با استفاده از این اطلاعات و دیگر داده‌هایی که آموخته‌اند به درمان بیماران می‌پردازند. موسیقی‌هایی که برای این کار تدوین شده‌اند، درست مثل قرص و دارو باید زیر نظر متخصص این حرفه مصرف شوند وگرنه با عدم رعایت استانداردها می‌توانند تأثیرات سوء بر شنونده بگذارند.

همانطور که چاقو می‌تواند توسط یک پزشک جراح نجات بخش و در دستان یک جنایتکار کشنده باشد، امواج صوتی هم می‌توانند در کنار تأثیر مثبت و درمانیشان در برخی موارد مخرب و آسیب‌رسان باشند. در برخی از کشورها از سلاح‌هایی استفاده می‌شود که با فرکانس های شدید موجب آزار روحی و جسمی و حتی خونریزی گوش می‌شود،از این سلاح برای متفرق کردن شورش های مردمی استفاده می‌شود.