مینیسریال غیرمؤمن (Unorthodox)
سریال غیرمؤمن (ناراست کیش) روایت سفر احساسی دختر یهودی نوزده ساله‌ایست که در مقابل همه سنت‌ها می‌ایستد و با دنبال کردن آرزوهایش، زندگی جدیدی برای خود رقم می‌زند. این سریال بر اساس کتاب زندگی‌نامه دبرا فلدمن- نویسنده آمریکایی-آلمانی- ساخته شده است و نقش اصلی آن را شیرا هاس بازی می‌کند.
غیرمؤمن، درام آمریکایی-آلمانی به کارگردانی ماریا شریدر و به زبان ییدیش- زبان رسمی یهودیان- است که در سال 2020 از شبکه نت‌فلیکس پخش شد. آهنگسازی این سریال، اثری تجربی ساخته آنتونیو گامباله است؛ او برای ساخت موسیقی متن و موسیقی تیتراژ نامزد دریافت جایزه امی شد. در ادامه به بررسی موسیقی متن غیرمؤمن پرداخته می‌شود.
موسیقی متن غیرمؤمن
در مینیسریال غیرمؤمن، موسیقی قلب داستان و عامل شکل‌دهنده روابط و رؤیاهای اِستی-شخصیت اصلی سریال- است. در واقع آنتونیو گامباله، آهنگساز استرالیایی-ایتالیایی- موظف بود که موسیقی خلق کند که در پیشبرد داستان مؤثر باشد.
از همان ابتدا و در شروع سریال موسیقی دلشوره‌آور گامباله با صداهای پیچیده سازهای زهی و سینتی‌سایزر، مخاطب را با خود همراه می‌کند و گام‌به‌گام بیننده را با داستان جذاب استی و فرار او از جامعه‌ای محدود، همراه می‌کند.
به گفته گامباله «از آنجایی که می‌توان این سریال را در زمره آثار مستند دانست؛ بنابراین آهنگساز مسؤولیت زیادی در قبال موسیقی آن دارد. من باید دقت می‌کردم که موسیقی ملودرام نباشد؛ علاوه‌بر این باید کاملا آگاهانه صحنه‌هایی را که نیاز به موسیقی داشتند، انتخاب می‌کردم.»
در تم اصلی و موسیقی متن غیرمؤمن، گامباله از تکنوازی ویولون‌سل بدون ویبراتو استفاده کرده، سپس آن را با صدای ویولون در یک اکتاو پایین‌تر، تقویت می‌کند. به عقیده او این صداهای زیبا و زنانه و در عین حال غمگین و به‌یادماندنی کاملا با شخصیت اِستی هماهنگی دارند.
موسیقی متن این سریال حال و هوایی کلاسیک مدرن دارد و در آن از موسیقی کلیشه‌ای یهودی اجتناب می‌شود. در تم یانکی-همسر اِستی- برای نشان دادن نقایص شخصیت او، موسیقی کمی ناهماهنگ و خارج از نت ساخته شده است.
موسیقی در این سریال نقشی تهذیب‌کننده و رهایی‌بخش دارد و کاملا با صحنه‌ها و احساسات شخصیت‌های داستان هماهنگ است؛ علاوه‌براین حس همزادپنداری را در مخاطبان تقویت می‌کند.
آنتونیو گامباله و موسیقی بینظیر غیرمؤمن
- از چه زمانی تصمیم گرفتید که آهنگساز فیلم شوید؟
من از دوران کودکی به شدت تحت تأثیر موسیقی فیلم قرار می‌گرفتم و همیشه سعی می‌کردم موسیقی را که در فیلم یا برنامه تلویزیونی می‌شنیدم با پیانو بنوازم. در نوجوانی که به سینتی‌سایزر و سازهای دیگر دسترسی پیدا کردم، شروع به آهنگسازی کردم؛ در آن زمان آثارم خیلی تصویری بودند. اغلب دوستانم می‌گفتند که حین گوش دادن به کارهای من می‌توانند تصاویری را در ذهن بسازند یا صحنه‌ای از یک فیلم را به یاد می‌آوردند. ابتدا برای تبلیغات کم‌بودجه، آهنگسازی کردم و این کار موجب شد که علاقه‌ام به ساخت موسیقی برای فیلم را کشف کنم.
- در سریال غیرمؤمن، موسیقی موضوع اصلی است؛ در واقع موسیقی عنصر اصلی و نیرویی است که زندگی شخصیت داستان را تغییر می‌دهد و او را به سمت پیشرفت هدایت می‌کند؛ شما با این روایت چقدر احساس نزدیکی داشتید؟
کاملا مشهود است که موسیقی در این داستان عنصری رهایی‌بخش و تهذیب‌کننده است؛ من بیشتر با این موضوع ارتباط برقرار کردم که شخصیت‌ها چه کسانی هستند و چه چیزهایی را پشت‌سر می‌گذارند. اِستی شخصیت جالبی دارد و برای اینکه بتواند زندگی جدیدی بسازد، سفری را آغاز می‌کند که لازمه آن مقاومت در مقابل سنت‌هاست؛ به نظر من این نکته‌ایست که بیشتر مردم باید به آن توجه کنند. موسیقی در زندگی من ابزاری برای فرار نبوده اما برای استی چنین است. مطمئنا به‌صورت ناخودآگاه از داستان برای ساخت موسیقی تأثیر گرفته‌ام، به‌خصوص که عاشق موسیقی هستم درست مثل شخصیت اصلی سریال.
- در مورد سبک‌های مختلفی که در موسیقی متن استفاده کرده‌اید، صحبت کنید. آیا به موسیقی فولک یهودی گوش می‌دادید؟ و اینکه چطور تم خاص هر صحنه یا شخصیت را ساختید؟
کارگردان و تهیه‌کننده در همان ابتدای کار گفتند که اصلا موسیقی یهودی نمی‌خواهند؛ علاوه‌براین ما می‌خواستیم که حس معاصر بودن را به مخاطب منتقل کنیم و افرادی که با جامعه یهودی و فرهنگ آنها آشنایی ندارند، نیز بتوانند با فضای داستان ارتباط برقرار کنند. به عقیده من استفاده از سبک‌های خاص موجب شد که همه افراد با هر مذهب و فرهنگی بتوانند با غیرمؤمن همزادپنداری کنند.
چالش اصلی در ساخت موسیقی متن این بود که علاوه‌بر هماهنگی با موسیقی جامعه ارتدوکس اِستی باید با سایر سبک‌ها مثل کلاسیک و الکترونیک نیز همخوانی می‌داشت؛ چرا که در صحنه‌هایی مثل دانشکده موسیقی یا جمع دوستانه شخصیت‌های سریال، موسیقی‌های متفاوتی می‌شنویم. من دوست داشتم موسیقی بسازم که مخاطب را به فکر وادار کند و همچنین احساسات شخصیت‌ها را به‌خوبی نشان دهد.
من برای اکثر شخصیت‌های سریال یک تم مخصوص نوشتم؛ با این روش می‌توان مخاطب را برای دیدن صحنه آماده کرد. او با شنیدن موسیقی مخصوص هر شخصیت کاملا متوجه می‌شود که داستان قرار است به کدام سمت حرکت کند.
- آیا در ساخت موسیقی متن غیرمؤمن از آهنگساز یا موسیقی خاصی الهام گرفتید؟
قطعا به موسیقی فیلم‌ها و سریال‌هایی که موضوعی شبیه غیرمؤمن داشتند، گوش دادم به علاوه موسیقی آهنگسازان معاصری مثل فیلیپ گلس، مکس ریشتر، استیو رایش، لوری اندرسون و نیلس فرام را نیز شنیدم. در واقع شما به‌عنوان آهنگساز می‌توانید از همه چیزهای پیرامون خود الهام بگیرید و در نهایت با ترکیبی از ایده‌ها و خلاقیت، اثر خود را خلق کنید.
- کمی در مورد خودتان بگویید، چه موسیقی را دوست دارید؟
من در زمان‌های مختلف، آثار متفاوتی را گوش می‌دهم. این اواخر بیشتر به اپرا و آثار خواننده‌های قدیمی ایتالیایی از قبیل انریکو کاروسو و بنیامینو جییی علاقه‌مند شده‌ام؛ شاید چون این روزها به ایتالیا زیاد فکر می‌کنم.
- توصیه‌ای برای آهنگسازان جوان دارید؟
بر اساس تجربه به این نتیجه رسیده‌ام که آهنگسازی فیلم، یکی از ناشناخته‌ترین قسمت‌های فیلمسازی است. اغلب افرادی که در این صنعت مشغول به فعالیت هستند، چیز زیادی در مورد آهنگسازی نمی‌دانند. به نظرم در زمان تحصیل همه دانشجویان باید در گروه‌های مختلف ساخت فیلم مثل گروه کارگردانی، طراحی صحنه، آهنگسازی، تدوین و فیلمنامه‌نویسی شرکت کنند و با حوزه‌های مختلف این کار آشنا شوند. با این شیوه شما می‌توانید درک درستی از فعالیت افراد مختلف در حین فیلمسازی به‌دست بیاورید.
