آکیرا کوروساوا و هنرمندی‌های استاد استادان؛

الهام ربیعی - شنبه، 18 آبان 1398

آکیرا کوروساوا Akira Korosawa متولد سال 1910 میلادی در توکیو است. او پیش از جنگ جهانی دوم به عنوان دستیار کارگردان وارد حرفه فیلمسازی شد و در سال 1950 میلادی با ساختن فیلم راشومون Rashomon (در سال 1950 میلادی) توانست در سطح بین‌المللی جایگاهی باثبات بدست بیاورد. فیلم‌های هفت سامورایی Seven Samurai (در سال 1954 میلادی)، یوجیمبو Yojimbo (1961 میلادی) و سریر خون Throne of Blood (1957 میلادی) با استقبال مخاطبان کشورهای مختلف مواجه شد و آکیرا کوروساوا را به کارگردانی محبوب نه تنها در کشور ژاپن که در سراسر دنیا تبدیل کرد. کارگردانان بزرگی مثل استیون اسپیلبرگ، فرانسیس فورد کاپولا و جرج لوکاس به او لقب «استاد» داده‌اند و قاب‌بندی‌های خاصش منبع الهام بسیاری از بزرگان سینما بوده است.

«انسان فقط حین رؤیا دیدن، یک نابغه است.»

آکیرا کوروساوا و پنجاه سال فعالیت هنری؛ 

آکیرا کوروساوا

آکیرا کوروساوا در طول پنجاه سال فعالیت حرفه‌ای همیشه افراد خلاق را در گروهش جمع می‌کرد، این گروه به «کوروساوا-گومی» شهرت داشت که بازیگران، آهنگسازان، فیلمبرداران، گروه تولید و هنرمندان خلاق در آن حضور داشتند. کوروساوا قبل از اینکه جذب فیلمسازی شود، به هنر علاقه‌مند بود و در هفده سالگی خانه پدری را به قصد یادگیری نقاشی ترک کرد؛ توسط برادرش با دنیای ادبیات و سینما و هنرهای نمایشی آشنا شد. او این بخت را داشت که در جوانی فیلم‌های زیادی ببیند و همین نقطه عطفی در زندگی‌اش شد تا به دنبال فیلمسازی برود.

«تمام فیلم‌های من یک موضوع مشترک دارند، اینکه چرا انسان‌ها نمی‌توانند با هم شاد باشند؟»

آکیرا کوروساوا

در سال 1936 میلادی آکیرا کوروساوا که مشغول تحصیل در مدرسه نقاشی دوشیشا بود برای کار در لابراتوارهای چاپ عکس درخواست داد. کاجیرو یاماموتو که در آن زمان از فیلمسازان صاحب نام ژاپنی بود، جذب متن درخواست کار کوروساوا شد و او را به‎عنوان دستیار استخدام کرد. کوروساوا در بیست‌وچهار فیلم دستیار یاماموتو بود و در طول آن سال‌ها نکات مهمی در مورد فیلمسازی و فیلمنامه‌نویسی آموخت. در سال 1943 و در گیرودار جنگ کوروساوا رمانی به نام ساشیرو سوگاتا خواند و تصمیم گرفت فیلمی بر اساس آن بسازد.

«من تصاویر ساکت و بدون دیالوگ را دوست دارم و در کارهایم از آنها استفاده می‌کنم، چون معتقدم مهمترین تکنیک هنر مدرن، ساده‌سازی است، پس من هم باید از تصاویر ساده و گویا استفاده کنم.»

کوروساوا بعد از ساختن چند فیلم و کسب محبوبیت در ژاپن، با ساختن راشومون پا به عرصه بین‌المللی گذاشت. نوع روایت چند لایه این فیلم هنوز هم به عنوان روشی خلاق برای بیان داستان استفاده می‌شود. در کارنامه کاری کوروساوا جوایز بی‌شماری به‌چشم می‌خورد از جمله جایزه‌ اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی‌زبان «راشومون و درسو اوزالا Dersu Uzala»، نخل طلا «کاگه‌موشا Kagemusha»، شیر نقره‌ای «هفت سامورایی» و شیر طلایی «راشومون».

آکیرا کوروساوا و تکنیک‌های تدوین و فیلمسازی؛

آکیرا کوروساوا

آکیرا کوروساوا تدوین فیلم‌هایش را شخصا انجام می‌داده است. گروه خلاق او معتقد بودند که مهارت کوروساوا در تدوین بزرگترین استعدادش محسوب می‌شد. تهیه‌کننده آثار آکیرا کوروساوا اینگونه اظهار می‌کند که «همه ما بر این باوریم که او بهترین کارگردان توهو Toho Co (شرکت تهیه فیلم ژاپنی)، بهترین فیلمنامه‌نویس ژاپنی و بهترین تدوینگر دنیاست.» او حین تولید فیلم و درست بعد از فیلمبرداری هر صحنه را تدوین می‌کرده و تمام اطلاعات هر صحنه را به ذهن می‌سپرده است.

«برای اینکه دستمایه‌ای برای تدوین داشته باشم، فیلم می‌سازم؛ چون تدوین صحنه‌ها مهمترین و خلاقانه‌ترین کار در پروسه فیلمسازی است.»

قاب‌بندی‌های نقاشی‌گونه، کات روی حرکت (cut on motion)، وایپ (wipe) و موسیقی متن از ویژگی‌های مهم کارهای کوروساوا هستند. او با استفاده از چندین دوربین حین فیلمبرداری، صحنه‌های متعددی خلق می‌کرد. یکی از تکنیک‌های مهم کوروساوا، کات سریع است که موجب حفظ انرژی هر صحنه می‌شود؛ علاوه‌براین با استفاده از وایدشات (wideshot) از تنش در صحنه‌ها جلوگیری می‌کرده است. در فیلم‌های کوروساوا رابطه استاد و شاگرد، طبیعت، آداب و رسوم شرقی و قهرمان‌محوری در کنار چرخه خشونت المان‌های مهمی محسوب می‌شوند.

«تدوین مثل دمیدن زندگی در فیلم است.»

آکیرا کوروساوا

کوروساوا معتقد بود که تدوینگر باید به عینی بودن تصاویر توجه کند و اگر با صحنه‌ای مواجه شد که از دید مخاطب قابل باور یا دلپذیر نبود، باید آنرا حذف کند. کارگردانان بزرگ و صاحب‌نامی مثل اینگمار برگمان، سرجیو لئونه، مارتین اسکورسیزی، استیون اسپیلبرگ، فورد کاپولا، جرج لوکاس، فدریکو فلینی و بهرام بیضایی از تکنیک‌های فیلمسازی کوروساوا در ساخت آثارشان تأثیر گرفته‌اند.

«مخاطب هرگز متوجه حضور کارگردان، نورپرداز، دستیار کارگردان یا فیلمبردار در یک فیلم نمی‌شود بلکه نتیجه کار را می‌بیند که حاصل کار تدوینگر است.»

برگرفته از وب‌سایت indiefilmhustle.com ؛