نقد و بررسی فیلم شکل آب یا Shape Of Water؛‌

 فیلم شکل آب The shape of water و داستان قلبی از آن خود؛‌ 

برای کارگردانی مثل گیلرمو دل تورو با فیلم‌های محبوبش، ساختن فیلم جدید کار آسانی نیست. چراکه باید به سطح توقعی که از خود در مردم ایجاد کرده پاسخ مناسبی دهد، آنگاه فیلمی بسازد که مورد توجه قرار بگیرد و اثر جدید طرفدارانش را ناامید نکند. ماجرای فیلم the shape of water زندگی روزمره‌ی «الیزا» دختری است که توانایی صحبت ندارد اما به‌خوبی می‌شنود. او در طبقه‌ی بالای یک سینما زندگی می‌کند و یک نظافتچی در آزمایشگاه علمی است،‌ وقایع فیلم در سال ۱۹۶۲ و در گرماگرم جنگ سرد بین شوروی و آمریکا می‌گذرد. الیزا خانواده‌ای ندارد اما شما در زندگی او نشانه‌ای از تنهایی نمی‌بینید چراکه او دوستان خوبی دارد که باوجود زندگی پر از مشکلشان به او وفادارند. انگار الیزا یک خانواده دارد درحالی‌که رابطه خونی بین آنان وجود ندارد. زلدا دوست حمایتگر او که مانند یک مادر دلسوزانه رفتار می‌کند و تمام حواسش به الیزا است، از نقاط قوت زندگی ساده الیزاست. با ورود موجود عجیب ماهی‌شکل، داستان شروع می‌شود.

 فیلم شکل آب The shape of water و تصویری نامتعارف از روابط انسانی؛‌ 

در برخوردهای اول به دلیل تولید صداهای مهیب و کوبیده شدن او به تابوت آهنی شکل، پس‌ازآن قطع انگشتان افسر پلیس توسط این موجود، تصویری نسبتاً ترسناک از این موجود در ذهن تماشاچی شکل می‌گیرد. نکته جالب از جایی شروع می‌شود که باوجود ظاهر ترسناک او الیزا بی‌هیچ ابایی به او نزدیک می‌شود. وقتی از پنجره نگاه الیزا به با نگاه این موجود آبزی تلاقی می‌کند، برخلاف ظاهر ترسناکش از موجودی با روحیات لطیف رونمایی می‌شود که از موسیقی لذت می‌برد و محبت را حس می‌کند.

درواقع در هیچ کجای داستان شما ذات بد و هیولامانندی از این موجود نمی‌بینید که برای شما ترسناک باشد، آسیب‌هایی که او در طول فیلم می‌رساند انگشت‌شمار و تماماً در دفاع از خودش بوده و حتی آسیبی که به افسر پلیس می‌رساند در اثر شکنجه‌های او و تلاش برای دفاع از خود است. او بیشتر شبیه یک کودک دوست‌داشتنی است که به‌تازگی با اصول زندگی آدم‌ها آشنا می‌شود. الیزا تا قبل از ورود این شخص به داستان یک روزمرگی ثابتی را دنبال می‌کند که کارگردان در ابتدای فیلم کاملاً آن را برایمان به تصویر کشیده، الیزا هیچ ماجرای خاص یا رابطه عاطفی‌ای ندارد و نقص یا خلأ اتفاقی در زندگی‌اش احساس می‌شود. درواقع هیچ‌یک از شخصیت‌ها احساس تکامل نمی‌کنند و خلأهای زندگی‌شان برای مخاطب به‌وضوح پیداست.

 فیلم شکل آب The shape of water و حکایت عشقی بی‌قاف و بدون شین و بی‌نقطه!

از نکات مشترکی که بین الیزا و شخصیت فانتزی فیلم احساس می‌کنید، عدم توانایی هر دو در تکلم است که این مسأله، احساس نزدیکی بین دو را بیشتر می‌کند. دریکی از سکانس‌ها مخاطب از زبان زلدا می‌شنود که الیزا را از آب پیداکرده‌اند و خانواده‌ای ندارد. ازآب‌گرفته شدن الیزا از طرفی یادآور موسی بوده و تقدسی به او می‌بخشد که در خاطر ما نقش می‌بندد. تقدسی که با رفتارهای معصومانه و ذات کودکانه‌اش کاملاً همخوانی دارد. کمک او برای نجات شخصیت فانتزی فیلم تعبیر دیگری از این تفسیر است. از طرف دیگر شباهتی دیگر بین او و شخصیت فانتزی فیلم را یادآور می‌شود که هردو آنان از خاستگاه مشترکی دارند. هردو آنان از ذات ساده و کودکانه‌ای برخوردارند و یکی در آموختن و دیگری هنگام خوشحالی یا برخی صحنه‌های دیگر درست مثل یک کودک رفتار می‌کنند.

فیلم  shape of water با بازی فوق‌العاده سالی هاکینز (الیزا)، شکل دیگری به خود گرفته است. الیزا در طول ماجرا حتی یک کلمه هم حرف نمی‌زند، اما خیلی چیزها می‌گوید. ارتباطی که الیزا در هر یک از صحنه‌ها با چشم‌های خود برقرار می‌کند از نکات قابل‌تحسین این فیلم است. رابطه بین الیزا و موجود ماهی شکل سراسر سکوت است اما تمام احساسات بین این دو در همان سکوت به‌ خوبی انتقال داده می‌شود که از مهارت های قابل ‌توجه بازیگران  shape of water و البته موسیقی شنیدنی آن است. داستان ترکیبی از استثناهای غیرقابل ‌باوری است که با وجود غیرعادی بودن وقتی درکنارهم قرار می‌گیرند کاملاً قابل ‌لمس می‌شوند. از سکانس‌های قابل توجه و تحسین‌برانگیز این فیلم مکالمه بین الیزا و گیلز است وقتی الیزا با اشارات و با تمنایی در نگاهش خواسته خود را از گیلز طلب می‌کند. شما در آن صحنه در نگاه الیزا عشق، انسانیت، ترس وغم را می‌بینید،‌در این صحنه‌ها تمام حرکات او که به تقلایی برای بیدار کردن وجدان گیلز و خواستن کمکی از او می‌ماند. سکانس‌هایی که بار دیگر شمارا به تحسین سالی هاکینز وامی‌دارد.

در سکانس پایانی جملاتی با صدای گیلز گفته می‌شود که روایتی از فلسفه کلی داستان دارد و جمله The shape of  water, the shape of you   به معنی: به شکل آب ، به شکل تو ؛ این مفهموم کلی را از محور این داستان می‌رساند که ما در نهایت تبدیل به چیزی می‌شویم که دوستش داریم.

 فیلم شکل آب The shape of water و نت‌های شنیدنی موسیقی متن فیلم؛‌

The shape of Water در زمینه موسیقی فوق‌العاده است و با توجه به جزئیات داستان ساخته شده است. شما در همان ابتدای ملودی اصلی امواج آب را احساس می‌کنید و در طول آن خیس بودن و رطوبتی که بر فضا حاکم است را در موسیقی فیلم هم می‌شنوید. ملودی‌ها دارای فضایی عاشقانه همراه با ترس است که دقیقاً یادآور حس الیزا در رابطه‌اش با شخصیت فانتزی فیلم است. لطافت و سادگی ملودی یادآور سادگی شخصیت الیزا است و حتی تم فرانسوی موجود با زمان رخ دادن داستان فیلم و نحوه پوشش و مدل موهای الیزا همخوانی دارد. قطعه‌های این فیلم به طرز خارق‌العاده‌ای بار سکوت بازیگر در برخی صحنه‌ها را بر دوش می‌کشند و به زبان موسیقی با مخاطب سخن می‌گویند. شاید به همین دلیل است که همراهی موسیقی با نگاه‌های الیزا سکوت او را برای شما شیرین می‌کند.

برای آشنایی بیشتر با موسیقی متن فیلم‌های ماندگار تاریخ سینما حتما پادکست‌های گپ دایو تولید شده در استودیو ملودایو را ببینید و بشنوید.