رویالتی فری ، کپی‌رایت و حقوق آهنگسازان

کپی‌رایت قانونی است که به پدیدآورنده، حق مالکیت چیزی را که بوجود آورده، می‌دهد. کپی‌رایت حق مالکیت نقاشی، عکس، شعر، رمان و موسیقی و... را تضمین می‌کند. مالکیتی که کپی‌رایت به شخص می‌دهد شامل حق انحصاری اثر برای مالکش است. این حقوق عبارتند از:

حق تکثیر کار؛‌

حق توسعه کار؛‌

حق پخش کار؛‌

حق اجرای کار؛‌

حق نمایش عمومی کار؛‌ 

اینها حقوق مالک اثر هستند و تا زمانیکه خودش نخواهد آن اثر را در اختیار کسی قرار دهد، هیچ‌کس قانونا نمی‌تواند آنرا نقض یا از آن اثر استفاده یا کپی‌برداری کند. اگر شخصی بخواهد از اثری استفاده کند یا باید اجازه بگیرد یا مطمئن شود که آن اثر در اختیار مالکیت عمومی است یا اینکه کپی‌رایت آن منقضی شده است. اگر شخص بدون کسب اجازه از اثری که کپی‌رایت دارد استفاده کند، تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرد. مالک اثر می‌تواند آنرا رایگان در اختیار کسی قرار دهد، بفروشد یا حتی از بین ببرد و در یک کلام او اختیار تام در مورد اثرش دارد.

رویالتی-فری چیست؟

در واقع رویالتی-فری مجوزی است که به شخص اجازه می‌دهد که از موسیقی دارای کپی‌رایت به دفعات استفاده کند. به عبارتی رویالتی-فری به خریدار این امکان را می‌دهد که فقط یک بار مبلغ مورد نظر را پرداخت کرده و تا هر زمانی که خواست (البته متناسب با شرایط توافق شده) از آن مجوز استفاده کند. برای مثال شخصی مجوز پخش ترانه‌ای را برای تبلیغ تلویزیونی‌اش می‌خرد، آن شخص یک بار مبلغ مورد نظر را پرداخت می‌کند، سپس می‌تواند آن تبلیغ را یک بار در هفته یا پنجاه بار در هفته به مدت سه ماه یا چهار سال پخش کند.

رویالتی-فری هم به دو دسته تقسیم می‌شود: موسیقی رویالتی-فری که می‌توان در شرایطی خاص بدون پرداخت هزینه‌ای قابل توجه از آن استفاده کرد و موسیقی رویالتی-فری که باید حق امتیاز آن را پرداخت کرد؛ که این موارد با توجه به مجوز صادر شده برای اثر، از هم تفکیک می‌شوند.

اصطلاحات رایج درباره‌ی حقوق مؤلفان و مصنفان؛

برای هر اثری حقوق قانونی وجود دارد و هنگام استفاده از موسیقی، عکس یا هر اثر دیگری دانستن عبارت‌های مهم مربوط به حقوق آنها ضروری است.

مالکیت عمومی (Public Domain): آثاری که حق مالکیت معنوی آنها منقضی شده یا قبل از قانون کپی‌رایت خلق شده‌اند یا در مالکیت کسی نیستند یا بوسیله مالک اثر در دسترس عموم قرار گرفته‌اند. یعنی شخص می‌تواند از آثار دارای مالکیت عمومی بدون هیچگونه کسب اجازه‌ای از پدیدآوردنده آن، استفاده کند.

کپی‌رایت (Copyright): حقوق قانونی اثر که توسط قوانین یک کشور تعیین شده و به مالک اختیار تام در مورد اثرش را می‌دهد. شخص می‌تواند بر اساس پرداخت هفتگی، ماهیانه یا سالیانه از اثر استفاده کند و بعد از زمان مقرر امکان دسترسی یا دانلود آنرا ندارد.

رویالتی-فری (Royalty Free): حقی که به افراد این اجازه را می‌دهد که در ازای یک بار پرداخت به مدت نامحدود یا مدت زمان تعیین شده در قرارداد، از آثار دارای کپی رایت استفاده کنند. در این مورد حتی بعد از خریداری محصولات رویالتی-فری، حق انحصاری مالک حفظ می‌شود.

مشترکات خلاقانه (Creative Commons): این مجوز به خالق اثر این اجازه را می‌دهد که بگوید چه حقوقی برای خودش محفوظ بماند و چه حقوقی برای دریافت‌کننده اثر یا خالق‌های دیگر باقی بماند. ایده مشترکات خلاقانه به این دلیل شکل گرفت که افراد بتوانند به صورت رایگان و تحت شرایط تعیین شده توسط خالق اثر از آن استفاده کنند. معمولا تنها چیزی که شخص هنگام استفاده از این آثار باید رعایت کند، ذکر نام پدیدآورنده اثر است.  

استفاده منصفانه (Fair Use): استفاده محدود از آثار دارای کپی‌رایت بدون نیاز به گرفتن اجازه از مالک؛ مثل انتقاد از اثر، تفسیر اثر، استفاده آموزشی از آن، استفاده تحقیقاتی از آن و هرگونه استفاده‌ی دیگری که درآمد مادی یا سود معنوی مستقیمی برای استفاده‌کننده به همراه نداشته باشد.

برگرفته از وب‌سایت:‌ legismusic.com ؛