سریال چرنوبیل و طعم تلخ دروغ (بررسی داستان و موسیقی)
«جهان به دو بخش تقسیم شده است: یک طرف ماییم، چرنوبیلی‌ها، و طرف دیگر شما ایستاده‌اید؛ دیگران. دقت کرده‌اید؟ اینجا هیچکس نمی‌گوید روسی، بلاروسی یا اوکراینی‌ست. ما خودمان را چرنوبیلی می‌نامیم. انگار مردمی دیگریم؛ ملتی نو.» (نقل از کتاب نیایش چرنوبیل)
سوتلانا آلکسیویچ نویسنده روس‌زبان بلاروسی، که در سال 2015 جایزه نوبل ادبیات را برای کار روی تاریخ شفاهی دریافت کرد، گفته است که هیچ کدام از افرادی که در منطقه فاجعه بوده‌اند و او با آنها مصاحبه کرده است، نمی‌دانستند چطور درباره این ماجرا باید صحبت کنند. کتاب او در سال 1997 حدود ده سال بعد از فاجعه چرنوبیل در روسیه چاپ شد. در این فاجعه خلاء روایت به وضوح دیده می‌شود که در کتاب تا حدودی این خلاء پر شده است. نویسنده سریال چرنوبیل قطعا نیم‌نگاهی به این کتاب داشته و در این مجموعه مخاطب می‌تواند صحبت‌های نقل شده در کتاب را به صورت تصویری پیش چشم خود ببیند.
سریال چرنوبیل در سال 2019 به نویسندگی کریگ مازن و کارگردانی یوهان رنک در ژانر درام-تاریخی ساخته شد. این مینی‌سریال محصول مشترک شبکه HBO و Sky است و به حادثه چرنوبیل می‌پردازد. اولین فیلم این کارگردان سوئدی Downloading Nancy نام دارد. وی همچنین سه اپیزود از سریال پرطرفدار برکینگ بد Breaking Bad را نیز کارگردانی کرده، اما عمده شهرت او برای ساخت موزیک ویدیو و نماهنگ است. به گفته منتقدان وقتی هیاهوی دیدن این سریال فرو بنشیند، قطعا برای همیشه تبدیل به یکی از بهترین‌های تاریخ سینما خواهد شد.
«اگر بیکفایتی و غفلت یک عده نبود، چه نیازی به شگفتیآفرینی و ازخودگذشتگی بود؟»
چرنوبیل را باید دید و با قاب‌بندی‌ها زیبا و تعلیق‌های کشنده آن نفس به نفس همراه شد. دیالوگ‌های کم این سریال فقط در مواقع اضطرار گفته می‌شوند، جایی که باید اطلاعاتی به بیننده منتقل شود؛ بازی هنرمندانه بازیگران و انتقال حس از طریق چهره نیز از نقاط مثبت این مجموعه است. مخاطب از وفور حرف‌ها و صحنه‌های اضافی کلافه نمی‌شود و تمام سکانس‌ها ارزش دیدن دارند. حس ناامیدی افراد بیان نمی‌شود، بلکه بازی می‌شود. کسانی که حادثه چرنوبیل را از نزدیک لمس نکرده‌اند با دیدن این سریال اضطراب، نفس تنگی و سوزش پوست را حس می‌کنند.
داستان این مجموعه خط سیر منطقی دارد، فاجعه چرنوبیل، سیاست، دروغ، کتمان و حقیقت. بازی‌ها حساب شده هستند و همانند دیگر سریال‌های تلویزیونی مخاطب درگیر قصه‌های جدید نمی‌شود و مردم عادی قهرمانان داستانند.
«هدف ما سعادت بشریت است.»
دیدن این مجموعه حس خوشایندی نمی‌دهد، تاریخ به صورت تصویری پیش چشم مخاطب نمایش داده می‌شود و او در درونش به ابعاد فاجعه‌ای انسانی می‌اندیشد که علاوه بر اینکه دامان خودش را می‌گیرد طبیعت و حیوانات را نیز بی‌بهره نمی‌گذارد.
موسیقی متن سریال چرنوبیل، مرثیه‌ای بر یک فاجعه؛
موسیقی متن چرنوبیل ساخته آهنگساز ایسلندی، هیلدور گورنوادوتیر است. او در نواختن ویولن سل و پرکاشن تبحر دارد و پیش از این نیز برای چندین فیلم از جمه مریم مجدلیه، جوکر، سیکاریو2: روز سرباز، بازگشته و ربودن، همچنین چندین سریال تلویزیونی مثل گرفتار شده، جزیره بزرگ، ارواح خیابان آهنگسازی کرده است.
آهنگ سریال چرنوبیل به گونه‌ای است که مخاطب حقیقتا خطر و اضطراب فاجعه را حس می‌کند. او برای ساخت این موسیقی به لیتوانی-محلی که سریال ضبط شده- رفته و در نیروگاه برق آنجا صداهایی را ضبط کرده است.
«دقیقا همان موقع که انها برای فیلمبرداری رفتند، من هم برای ضبط صدا رفتم. من همراه تهیه کننده موسیقی متن-کریس واتسون- به انجا رفتیم و در هر لحظه و همه جا با گروه بودیم.»
هر صدایی که در سریال شنیده می‌شود او در فضای نیروگاه ضبط کرده است و با این کار به بیننده این امکان را داده که خودش را در داخل نیروگاه حس کند و با موسیقی متن تمام لحظات را تجربه کند.
«این صدا چگونه است؟ فاجعه واقعا چطور است و صدای آن چیست؟ ما مخاطب را با صداهای این فاجعه اتمی و دستگاه‌ها و توربین‌های نیروگاه شریک می‌کنیم.»
گونوادوتیر برای ساخت موسیقی متن سریال چرنوبیل از صدای اشیا و محیطی نیز بهره برده است؛ صدای زنگ تلفن، صدای نفس نفس زدن، صدای حیوانات، آژیر ماشین‌ها و صدای راه رفتن افراد. موسیقی در پس‌زمینه به صورت محو پخش می‌شود و تکمیل کننده حس صحنه‌هاست. صدای ضجه با موسیقی ارتعاشی در تلفیق با صدای محیط فضایی پر اضطراب و ناراحت‌کننده برای بیننده می‌سازد. موسیقی در بعضی صحنه‌ها موسیقی حالت سوگواری به خود می‌گیرد و در جای دیگر تمی اخطاردهنده دارد. در چرنوبیل موسیقی متن با تصویر عجین است و اگرچه به صورت محو در پس‌زمینه شنیده می‌شود اما نمی‌توان تأثیر آن را نادیده گرفت.
