• loading

    loading

    0:00

ساختار ساز تیمپانی (Timpani)

زری هاشمی

چهارشنبه، 12 تیر 1398

كاسه در ساز تيمپانی (Timpani)؛‌

بزرگترين قسمت كتل درام كاسه است كه از ورق مسي ساخته شده است. شكل كاسه از نيمكره تا قيفي شكل متغير است كه بستگي به دوره مربوط به ساخت آن ساز، اندازه و خواص آكوستيكي دارد كه بر اساس آن ساخته مي‌شود. كتل درامز‌هاي بزرگ كاسه‌اي عميق‌تر دارند. كاسه نقش رزنيتور يا طنين‌انداز را دارد.

سطح بالايي كاسه با پوست گاو يا بز پوشيده شده است كه از ميان يك كانترهوپ كشيده شده است. كانترهوپ توسط يك حلقه كششي به كاسه متصل شده است. تنش پوست مي‌تواند با كمك يك مكانيسم پيچ كه حلقه كششي است در مقابل پوست عبور مي‌كند. در سطح زيرين پوسته يك حفره كوچك وجود دارد كه تنها براي انعكاس صدا استفاده نمي‌شود بلكه فشار هوا را در داخل كاسه تنظيم مي‌كند. يك كاسه بسته ارتعاش آزاد پوسته را بعد از اينكه نواخته می‌شود را مانع مي‌شود. كاسه روي يك استند آهني و روي يك پايه فلزي سنگين قرار مي‌گيرد. ميله‌هاي آهني در تماس با كاسه قرار نمي‌گيرند تا ارتعاشات را دمپ نكنند.  

پوسته در ساز تیمپانی (Timpani)؛

ساختار ساز تيمپاني (Timpani)

حساس‌ترين قسمت تيمپاني پوسته است، يك پوست گوساله كاملاً يكنواخت كه در طي مرحله توليد با استفاده از يك خراشنده يا سنگ پا مسطح شده است. براي دستيابي به يك تن خالص يكنواخت بودن تنش پوسته روي تمام سطح حياتي است. علاوه بر اين، پوسته به تغييرات دمايي يا رطوبت بسيار حساس است، در طي كنسرت يا اپرا، كوك ساز بايد چندين مرتبه چك شوند چرا كه تغيير دما يا رطوبت كه توسط شنوندگان ايجاد مي‌شود سريعاً پوسته و در نتيجه زير و بمي را تحت تاثير قرار ميدهد. سطح بالاي رطوبت پوسته را شل مي‌كند. از اواسط قرن بيستم پوسته‌هاي پلاستيكي نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرند كه اين پوسته‌هاي پلاستيكي تحت تأثير شرايط جوي قرار نمي‌گيرند.

پدال كوك در ساز تیمپانی (Timpani)؛‌

تيمپاني مدرن با يك پدال كوك تنظيم مي‌شود كه روي حلقه‌هاي كششي بوسيله ميله‌ها در سطح خارجي (و گاهي اوقات در سطح داخلي) جداره. فعال سازي پدال تنش پوسته را افزايش مي‌دهد كه زير و بمي را افزايش مي‌دهد. به اين ترتيب زير و بمي كتل درام مي‌تواند به اندازه ششم تغيير كند. خالص‌ترين تن در ميانه كامپس توليد مي‌شود. يك گيج كوك با يك گام از زير و بمي روي لبه قرار گرفته و به عنوان يك تخميني از ميزان كوك استفاده مي‌شود. براي كوك دقيق كه با يك دسته انجام مي شود، دسته كوك دقيق، نوازنده تيمپاني بايد روي حس شنوايي دقيق خودش تكيه كند.   

 پايه ساز تيمپاني (Timpani)؛

ساختار ساز تيمپاني (Timpani)

تيمپاني پايه از يك سر طبل (drumhead) كه در روي دهانه باز كاسه كشيده شده و معمولاً از جنس مس يا در مدل‌هاي ارزان تر فايبرگلاس يا آلومينيوم است. بنابراين در طبقه‌بندي هورن- بوستل زاكس، به عنوان ممبرافون در نظر گرفته مي شوند. سردرام به يك حلقه متصل شده است (fleshhoop)، كه در عوض توسط يك counterhoop به كاسه متصل مي‌شود و سپس بوسيله تعدادي از پيچ‌هاي تنظيم به نام ميله‌هاي تنشي بطور منظم در اطراف محيط كاسه قرار داده شده‌اند. تنش سر ساز مي تواند بوسيله شل كردن يا سفت كردن ميله‌ها انجام شود. بسياري از تيمپاني‌ها داراي شش تا هشت ميله تنشي هستند.

شكا كاسه‌ای مرتبط با كيفيت درام است . به عنوان مثال، كاسه‌هاي نيم دايره صداهاي روشن‌تري ايجاد مي‌كنند در حاليكه كاسه‌ها تن‌ها (صداهاي) تيره‌تري ايجاد مي‌كنند. فاكتور ديگر كه رنگ صداي درام را تحت تاثير قرار مي‌دهد، كيفيت سطح كاسه است. كاسه‌هاي مسي ممكن است سطحي هموار و صیقل‌كاري شده يا سطحي زبر با شماري فرورفتگي هاي چكش‌كاري شده داشته باشند.

تيمپاني در انواع اندازه ها از قطر 84 سانتي‌متر تا تيمپاني پيكولو با قطر 30 سانتي‌متر يا كمتر وجود دارد. يك درام با قطر 84 سانتي متر C2 (C زير كليد باس) و بويژه تيمپاني پيكولو مي‌تواند تا كليد تربل را بنوازد. در قطعه باله La création du monde، تيمپانيست بايد F♯4  (در پائين كليد تربل) بنوازد. هر درام خاص داراي محدوده صدايي از يك محدوده صدايي پنجم درست است.

دستگاه ساز تيمپاني (Timpani)؛

تغيير زير و بمي يك تيمپاني با چرخاندن هر ميله‌ی تنشي بطور جداگانه، فرايندي پر زحمت است. در اواخر قرن نوزدهم، سيستم‌هاي مكانيكي براي تغيير تنش تمام سر درام به‌صورت يكپارچه توسعه يافتند. هر تيمپاني با چنين سيستمي ممكن است به عنوان دستگاه تيمپاني در نظر گرفته شود. اگرچه اين اصطلاح عموماً به دارم‌هايي كه يك دسته تك متصل به مكانيسم تنظيم عنكبوتي بكار مي‌برند.

ساز تيمپاني (Timpani) پدالي؛

تاكنون بيشترين نوع تيمپاني بكار برده شده، تيمپاني پدالي است كه در آن براي تنظيم تنش سر درام از يك مكانيسم پدالي استفاده مي‌شود. معمولاً پدال از طريق يك مجموعه از ميله‌هاي فلزي يا ميله‌هاي فلزي ريخته‌گري شده به نام عنكبوتي  به پيچ‌هاي تنشي متصل شده است. 

امروزه در ساز تيمپاني (Timpani) سه نوع مكانيسم پدالي استفاده مي شوند:

سيستم ratchet clutch از يك چرخ ضامن‌دار و شيطانك براي نگه داشتن پدال در جاي خودش استفاده مي‌شود. تيمپانيست بايد در ابتدا قبل از استفاده از پدال براي كوك (تنظيم)، كلاچ را رها كند. هنگاميكه زير و بمي مورد نظر دست يافت، تيمپانيست بايد دوباره كلاچ را بكار ببرد. از آنجا كه چرخ ضامن‌دار تنها در يك سري مكان‌هاي ثابت قرار مي‌گيرد، تيمپانيست بايد درام را بطور دقيق با يك دسته تنظيم دقيق (ريز) تنظيم كند (كوك كند).

سيستم عملكرد متعادل، يك فنر يا استوانه هيدروليك براي متعادل ساختن تنش روي سر تيمپاني استفاده مي‌شود بنابراين پدال در جاي خودش مانده و سر  pitch‌ مي‌شود. پدال در درام با عملكرد متعادل گاهي اوقات پدال شناور ناميده مي‌شود چرا كه هيچگونه كلاچي براي نگه داشتن آن در جاي خودش وجود ندارد.

كلاچ سايشي يا سيستم پست و كلاچ از يك كلاچ استفاده مي كند كه در طول پست حركت مي‌كند. رها كردن كلاچ آن را از پست رها مي سازد و به پدال اجازه حركت بدون مهار كردن مي دهد.

درام‌هايی در سطح حرفه‌اي از  ratchet يا سيستم سايشي استفاده مي‌كنند و كاسه‌اي مسي دارند. اين نوع درام‌ها مي‌تواند يكي از دو سبك پدال‌ها را داشته باشند. پدال درسدن در سمتي از ساز كه به نوازنده نزديكتر است متصل مي‌شود و با حركت مچ پا كار مي‌كند. پدال مدل برلين با كمك يك بازوي بلند به سمت مقابل درام متصل شده و تيمپانيست بايد از تمام پايش براي تنظيم pitch استفاده كند. علاوه بر يك پدال، سازهاي اینچنینی يك تنظيم‌كننده دارند كه با دست تنظيم مي شود و به تيمپانيست اجازه تنظيم‌هاي دقيق و ريز زير و بمي را مي‌دهد. پدال در سمت راست يا چپ درام و با توجه به اينكه در كجا متصل باشد،  نصب می‌شود.       

بسياري از گروه‌هاي موسيقي جوان زير سطح دانشگاه از تيمپاني‌هاي با دوام تر و ارزان‌تر با كاسه‌هاي مسي، فايبرگلاس، آلومينيوم استفاده مي‌كنند. قسمت‌هاي مكانيكي اين سازها تقريباً تمام و کمال در داخل فريم و كاسه درام قرار دارند. ممكن است هر نوع مكانيسم پدالي در آنها استفاده شود گرچه سيستم balanced action همراه با سيستم كلاچ سايشي رايج‌ترين نوع سيستم پدالي در آنها است. بسياري از نوازندگان حرفه‌اي همچنين از اين درام ها با توجه به دوام و وزن سبكشان براي اجراهاي در هواي آزاد استفاده مي‌كنند. پدال در مركز خود درام قرار دارد.   

ساز تيمپاني (Timpani)  زنجيري؛

ساختار ساز تيمپاني (Timpani)

در تيمپاني زنجيري، ميله هاي تنشي توسط زنجيرهاي چرخ شبيه آنچه كه در دوچرخه ديده مي‌شود به هم متصل شده‌اند، اگرچه برخي سازندگان از مواد ديگر همانند كابل استيل استفاده كرده‌اند. در اين نوع سيستم‌ها، تمام پيچ‌هاي تنشي مي‌توانند توسط يك دسته سفت يا شل شوند. اگرچه نوع تيمپاني نسبت به تيمپاني پدالي رواج كمتري دارند ولي درام هاي زنجيري و كابلي هنوز استفاده ها يكاربردي دارند. گاهي اوقات، نوازنده مجبور مي‌شود يك درام را پشت ساير اجزاء قرار دهد، بطوريكه نتواند با پا به آن برسد. نوازندگان حرفه اي نيز ممكن است از زنجيرهاي بزرگ يا كوچك و درام هاي كابلي براي نت‌هاي بالا (زير) يا پائين (بم) استفاده كنند.   

ساير مكانيسم‌هاي كوك (تنظيم)؛‌

يكي از مكانيزم هاي نادر در تنظيم كوك تيمپاني، تغيير زير و بمي با چرخش خود درام است. سيستمي مشابه که روي rototoms ‌استفاده مي‌شود. جنكو (Jenco)، كمپاني كه به واسطه پركاشن‌هاي مالت معروف است، كوك يا تنظيم تيمپاني‌ها را به اين صورت انجام مي‌دهد.

در اوايل قرن بيستم هانس اسشنلار، تيمپانيستي از فيلارمونيك وين، نوعي مكانيسم تنظيم ارائه داد كه در آن كاسه از طريق دسته‌اي كه متصل به base است حركت داده مي‌شود و سر ساكن مي‌ماند. اين نوع درام‌ها به عنوان تيپاني‌هاي ويني يا تيمپاني اسشنلر شناخته مي‌شوند. كمپاني سازهاي موسيقي ادام (Adam Musical IOnstrument) نسخه‌اي از تيمپاني پدالي توليد كرد كه اين نوع سيستم تنظيم يا كوك را در اوايل قرن 21ام داشت.

سرهاي درام در ساز تيمپاني (Timpani)؛

همانند بسياري از سرهاي درام، سرهاي تيمپاني از دو نوع ماده ساخته شده‌اند: پوست حيوانات (معمولاً پوست گوساله يا پوست بز) و پلاستيك (عموماً فيلم PET). سرهاي پلاستيكي پردوام، مقاوم در برابر هوا و نسبتاً گران هستند. بنابراين، آنها عموماً نسبت به سرهاي با پوست طبيعي بيشتر استفاده مي‌شوند. به هر حال، بلسياري از نوازندگان حرفه‌اي سرهاي پوستي را ترجيح مي‌دهند چرا كه آنها رنگ صداي گرم‌تري ايجاد مي‌كنند. اندازه سرهاي ساز تيمپاني بر اساس اندازه سر، نه اندازه كاسه تيمپاني تعيين مي‌شوند. به عنوان مثال، يك درام 58 سانتي‌متر،‌ ممكن است نياز به يك سر 64 سانتي‌متري داشته باشند. اين تفاوت اندازه 5 سانتي‌متري توسط بسياري از سازندگان تيمپاني از سال 1978 استاندارد شده است.