اولين ساز كوردوفون (زه صدا) ساده كه مي‌تواند به عنوان دولسيمر چكش‌دار طبقه‌بندي شود در نقش برجسته‌اي در  Kyindjuk مربوط به 3500 سال قبل از ميلاد مسيح ديده مي‌شود. اين ساز در نواحي مديترانه و آسيا با نام‌هاي مختلف استفاده مي‌شود.

دولسيمر چكش‌دار فولك در ميان مردمان رومان (كولي‌ها يا جيپسي‌ها) اطريش-مجارستان رواج داشت و توسط وي. يوزف شوندا (V. Josef Schunda) سازنده ماهر پيانو كه در پست (Pest) مجارستان زندگي مي‌كرد به عنوان يك ساز اوليه براي يك سيمبالوم كنسرت كه وي در سال 1874 يك سري از اين ساز را توليد كرد. نسخه چهارم اولين متن كتاب براي سيمبالوم كنسرت توسط گزا آلاگا (Géza Allaga) يكي از اعضاي اركستر اپراي رويال مجارستاني در سال 1889 منتشر شد.

سيمبالوم كنسرت در امپراطوري اتريش-مجارستان رايج شد و توسط گروه‌هاي اقليت در داخل كشور شامل موسيقيدان‌هاي ماگيار (مجارستاني‌ها)، يهودي‌ها و اسلاو همچنين موسيقيدان‌هاي لاتاري روماني (Romani lăutari) استفاده شد. استفاده از اين ساز تا پايان قرن نوزدهم گسترش يافت و جاي ساز كوبزا (cobza) در گروه‌هاي فولك روماني و مولداوي گرفت. در والاچيا (Wallachia) اين ساز تقريباً به عنوان يك ساز پركاشن مورد استفاده قرار مي‌گرفت. در ترنسيلوانيا (Transylvania) و بانات (Banat)، سبك نواختن بيشتر تونال، سنگين همراه با آرپجيو يا آرپژ (arpeggios) است.

تاریخچه ساز سيمبالوم (Cimbalom) و روایت سفر کولی‌وار صدا؛‌

سيمبالوم، ساز كولي‌هاي مجارستان، از نظر تاريخي ممكن است به شرق و خاورميانه برگردد. يكي از سازهاي شناخته شده اوليه در عربستان قانون بود كه داراي يك محفظه صدا با سيم‌هاي فلزي يا روده‌اي در عرض يك يا دو خرك بود. اين ساز با ضربه زدن به سيم‌ها با يك جفت ملت فلزي نواخته مي‌شود. بدويان اوليه و كولي‌هاي بي‌خانمان از هند، اين ساز را به تمامي قسمت‌هاي اروپا و خاورميانه با خود مي‌بردند.  

يكي از اولين انواع تغيير يافته قانون، سالتري بود كه در طي تاريخ به دليل تغييرات زيادي كه در كشورهاي مختلف اروپايي روي آن داده شد، منسوخ شد. اندازه‌ها و شكل‌ها متفاوت شد و همچنين نحوه نواختن نيز تغيير كرد. در يونان، تركيه و ايران، سنتور پديد آمد، در روسيه گوسلي و در آلمان هاكبرت، در ايتاليا سالتريو، در انگلستان، ايرلند و امريكا دولسيمر چكش‌دار در استراليا زيثر و در مجارستان و روماني سيمبالوم. اكثر اين سازها با يك جفت استيك يا مضراب نواخته مي‌شوند. گوسلي و زيثر با زخمه زدن (كندن) سيم‌ها (پيزيكاتو) در حاليكه ساز روي پاهاي نوازنده قرار مي‌گيرد، نواخته مي‌شدند.

بزرگترين اين سازها سيمبالوم (cimbalom) است (كه به نامهاي cymbalom،  cembalom، cymbalium و czimbalum هم نوشته مي شود). اين ساز يكي از سازهاي ملي مجارستان است و همانند پيانو در موسيقي فولك و كلاسيك به كرات مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

اولين بار اين ساز در حدود سال 720 پس از ميلاد در تاريخ مجارستان ذكر شده است. در قرن هفدهم اين ساز براي امپراطور فرديناند (Ferdinand) از اطريش اجرا شد. در قرن هجدهم و نوزدهم در اروپاي ميانه، اين ساز با سازهاي كيبوردي جديد آن دوران، هارپسيكورد و كلاويكورد، از نظر محبوبيت رقابت مي‌كرد. در اواسط قرن گذشته تعداد سيمبالوم‌هايي كه ساخته مي‌شد، جوابگوي تقاضا برای اين ساز نبود. در سال 1890 سيمبالوم به عنوان ساز ملي مجارستان به رسميت شناخته شد. تا سال 1897 اين ساز به سازهاي آكادمي موسيقي بوداپست اضافه شد.       

سيمبالوم داراي 125 سيم است در يك محفظه صدا است كه روي پايه‌هاي قابل جداشدن قرار مي‌گيرند. صداي اين ساز مابين صداي پيانو و چنگ و متشكل از 4.5 تا 5 اكتاو است. نوازنده با ملت‌هاي چوبي يا فلزي 8 اينچي به سيم‌ها ضربه مي‌زند. اين ساز با دو مضراب چوبي با طول تقريبي 8 اينچ كه قسمت انتهايي كه ضربه مي‌زند با كتان (پنبه)، پشم يا چرم پوشانده شده‌اند كه صدايي خيلي نرم توليد مي‌كنند و اگر نوك مضراب‌ها بدون پوشش باشد صدايي مشابه با بانجو توليد مي‌كنند. دو ميله دمپر و يك پدال پايي به كنترل ارتعاشات صدايي سيمبالوم كمك مي‌كنند. اين ساز روي پايه‌هاي قابل جداشدن با ارتفاع سه پا قرار مي‌گيرد و وزني در حدود 150 تا 200 پوند دارد. سيم‌ها نظير سيم‌هاي پيانو هستند ولي براي استفاده در اين ساز تغيير داده شده‌اند. موسيقي از كلاسيك تا فولك (كولي- gypsy) تا جز (jazz) مي‌تواند  از اين ساز شنيده شود.

مقالات پیشنهادی:

معرفی ساز سیمبالوم

انواع ساز سیمبالوم

ساز سیمبالوم در موسیقی كلاسیک و معاصر