این ساز در گروه سازهای زهی، كوردوفون (زه صدا)، لوت دسته دار قرار می‌گیرد. سردسته ساز ویولن حلزونی شکل، جعبه گوشی، گوشی های چهارطرفه از اجزای ساز ویولن محسوب می‌شوند. 

دسته در ساز ویولن (Violin)؛‌

طول دسته در ساز ویولن: تقريباً 13 سانتی متر است، شيطانك در قسمت بالای دسته قرار دارد و صفحه انگشت‌گذاری بدون پرده است.

بدنه در ساز ویولن (Violin)؛‌

طول بنده در ساز ویولن (Violin): تقريباً 35.5 سانتیمتر است و بدنه‌ی این ساز به فرم جعبه طراحی شده است.

سيم‌ها ویولن (Violin)؛‌

طول سيم‌های مرتعش: 32.8 سانتي‌متر، 4 سيم، كوك شده در فواصل يك پنجم: G3، D4، A4، E5 است. مواد ‌مورد استفاده: روده، نقره، مس، آلومينيوم، استيل، نايلون می‌باشد.

آرشه ویولن (Violin)؛‌

طول آرشه ساز ویولن: 74 سانتی متر و پاشنه (فراگ) آرشه قابل تنظيم است.

صداگير يا سوردين در ساز ویولن (Violin)؛‌

وسيله يا قطعه ای شانه‌ای شكلی است كه از فلز يا چوب افرا ساخته شده است و ارتعاشات خرك را ميرا می‌‌كند. ويولن ساز سوپرانو از خانواده ويولن (ويولن، ويولا، چلو يا ويولنسل) است. اين ساز از سه قسمت اصلي بدنه، دسته و سر دسته تشكيل شده است و در مجموع از 80 قطعه جدا از هم تشكيل شده است. بدنه نه تنها شكل خاص ويولن را بوجود مي‌آورد بلكه به دليل اينكه اين قسمت به عنوان تشديدكننده يا رزنيتور عمل مي‌كند تعيين كننده كيفيت صداي اين ساز نيز است.

دسته نقش مهمي در تكنيك نواختن ساز دارد و در حدود 13 سانتي‌متر طول دارد و كمي نسبت به بدنه به سمت عقب خم شده است. محيط دسته در تمام طول دسته يكسان است از اين رو لغزاندن يا حركت دادن دست چپ به سمت بالا و پائين در پوزيسيون‌هاي مختلف راحت‌تر مي‌شود. سردسته همراه با جعبه گوشي و حلزوني، ادامه دسته است. گوشي‌ها براي تنظيم تنش سيم‌ها تعبيه شده‌اند و در چهار سوراخ در جعبه گوشي قرار دارند. ويولن با چرخاندن گوشي‌ها كوك مي‌شود. سر دسته با حلزوني گرد شده است.

صفحه انگشت‌گذاري در خارج از دسته روي بدنه ادامه يافته است كه اين امر براي براي زير و بمي صدا مهم است. طول صفحه انگشت‌گذاري تعيين مي‌كند كه چه مقدار محدوده صدا به سمت بالا (صداهاي زيرتر) ادامه پيدا مي‌كند. سيم‌ها روي صفحه انگشت‌گذاري و به موازات آن كشيده شده‌اند.    

ساز ویولن در زبان آلمانی Violine،‌ در زبان فرانسوی violon،‌ در زبان ایتالیایی violino خوانده می‌شود. ويولن سازي زهي، آرشه‌اي است كه در دوران رنسانس بر اساس سازهاي آرشه‌اي اوليه مانند فيدل در قرون وسطي ساخته شده است، نوع ايتاليايي ويولن از قرن 16ام به نام ليرا د براچيو (lira da braccio) و ربك (rebec) معروف شده است. شايد بتوان گفت كه "ويولن شناخته شده‌ترين و رايج‌ترين ساز در جهان است".

همانند سازهاي قبل از آن ولي برخلاف ساز هم خانواده‌اش ويول (viol)، ويولن يك صفحه انگشت‌گذاري (فرت بورد) بدون پرده دارد. سيم‌هاي اين ساز به گوشي‌ها و سيم‌گير متصل شده‌اند و از روي يك خرك عبور مي‌كنند. خرك با فشار سيم‌ها در جاي خودش نگه داشته شده است. خرك ارتعاشات سيم‌ها را به شكم ويولن يا صفحه صدا كه از جنس چوب كاج است منتقل مي‌كند و سبب تقويت صدا مي‌شود. در داخل ساز، زير خرك و مابين شكم (سطح رويي ويولن) و پشت ويولن كه از چوب افرا ساخته شده است پل يا ساند پست (soundpost) قرار دارد كه يك ميله چوبي نازك از جنس چوب كاج است كه ارتعاشات سيم را به پشت ساز منتقل مي‌كند و در ايجاد تن مشخصه ويولن نقش دارد. شكم ساز از زير با پل باس (bass bar) حمايت مي‌شود كه يك ميله چوبي نازك است كه به صورت طولي قرار گرفته و در قسمت داخل شكم باريك مي‌شود. همچنين در رزونانس ساز نيز سهم دارد. ديواره‌ها، يا ريب‌ها از چوب افراي با روكشی از كاج ساخته شده است.  

ويولن در ابتدا با توجه به صداي غنايي‌اش بويژه در ايتاليا كه زادگاه اين ساز است شناخته مي‌شد كه اولين سازندگان آن- گاسپارو د سالو (Gasparo da Salo)، آندريا آماتي (Andrea Amati) و جيوواني پائولو ماگيني (Giovanni Paolo Maggini) نسبت‌هاي متوسط اين ساز را تا قبل از قرن 16ام پايه‌گذاري كردند. اصلاحاتي در طي تاريخچه ويولن روي اين ساز انجام شد كه به تدريج آن را با عملكردهاي موسيقيايي اين ساز، سازگار كرد. بطور كلي، ويولن‌هاي اوليه در قسمت شكم و پشت داراي انحناي بيشتري هستند؛ ویولن های مدرن تر، متعاقب نوآوري‌هاي آنتونيو استراديواري (Antonio Stradivari)، كم عمق‌تر شدند و تن مردانه‌تري بدست آوردند. در قرن نوزدهم با پيدايش سالن‌هاي بزرگ و هنرمندان ماهر ويولن، ويولن دستخوش آخرين تغييرات در طراحي‌اش شد. خرك در ارتفاعي بيشتر قرار داده شد، ساند پست (sound post) و ميله باس (bass bar )ضخيم شدند و بدنه مسطح‌تر شد. دسته به سمت عقب زاويه داده شد كه منجر به فشار بيشتر سيم‌ها روي خرك شد. نتيجه تمامي اين تغييرات تن قوي‌تر و درخشان‌تر به جاي صداي ظريف و محبوب ويولن در قرن 18ام میلادی شد.

ویولن های اولیه براي موسیقی پاپ و رقص مورد استفاده قرار مي‌گرفتند. در طي قرن هفدهم ويولن جايگزين ويول به عنوان اولين ساز زهي در موسيقي مجلسي شد. آهنگساز ايتاليايي كلاديو مونته وردي (Claudio Monteverdi) ويولن ها را در اركستر اپراي اورفئو (Orfeo) (كه اولين بار در 1607 اجرا شد) بكار گرفت. در فرانسه اركستر پادشاهي les 24 violons du roi  در سال 1626 برپا شد. آركانجلو كورلي (Arcangelo Corelli)، يك ويولونيست ماهر، در ميان اولين آهنگسازاني بود كه در موسيقي جديد براي ويولن سهم داشت، علاوه بر وي آنتونيو ويوالدي (Antonio Vivaldi )، جي اس باخ (J. S. Bach ) و ويالونيست جوزپه تارتيني (Giuseppe Tartini) نيز در اين مهم نقش داشتند. آهنگسازان مهم قرن 18ام قطعات تك‌نوازي براي ويولن نوشتند كه در ميان آنها، موتزارت، بتهوون، رابرت شومن (Robert Schumann)، يوهانس برامز (Johannes Brahms)، ادوارد گريگ (Edvard Grieg)، پائول هيندميث (Paul Hindemith)، آرنولد شوئنبرگ (Arnold Schoenberg) و آلن برگ (Alban Berg) هستند. هنرمندان ماهري فرانسيسكو جمينياني (Francesco Geminiani)، نيكولو پاگاني (Niccolo Paganini)، جوزف جوچيم (Joseph Joachim)، فريتز كريسلر (Fritz Kreisler)، ديويد اويستراخ (David Oistrakh)، يهودي منوهين Yehudi Menuhin)) و ايزاك استرن (IsaacStern) ساخت آهنگ‌هاي عالي براي ويولن را انجام دادند. ويولن در موسيقي هنرمندانه خاورميانه و هند جنوبي جا افتاد و همانند فيدل در موسیقی فولک بسياري از كشورها نواخته شد. ويولن تنور كه از قرن 16ام تا قرن 18ام شناخته مي‌شد، از نظر اندازه مابين ويولا و ويولنسل بود. اين ساز روي F-c-g-d’ كوك مي‌شود. گاهي اوقات به ويولن تنور ويولا (viola) اطلاق مي‌شود.