• loading

    loading

    0:00

ساختار ساز سنج و سیمبال (cymbal)

زری هاشمی

دوشنبه، 15 بهمن 1397

سيمبال‌هاي مدرن يك جفت صفحات دایره‌ای و كمي مخروطي هستند كه يك برآمدگي گنبدي شكل در مركز آنها وجود دارد. در مركز اين برجستگي يك بريدگي كوچك تعبيه شده كه از طريق آن تسمه چرمي به سيمبال متصل مي شود. لبه سيمبال هموار است. بنا به دلايل مربوط به تن (tone) سيمبال‌ها عموماً در مركز ضخيم‌تر از لبه هستند.

براي توليد بهترين تن، چكش كاري صفحه با چكشهاي ويژه اي در آخرين مرحله ساخت در كارخانه چكش كاري مي شود. اين فرايند نياز به دقت زياد و همچنين مهارت دارد چرا كه ممكن است در طي آن به ساز صدمه وارد شود. همين تكنيك است كه به سيمبال‌ها ظاهر معمول دندانه دار را مي‌دهد.

سيمبال‌ها با استفاده از آلیاژ برنجي، ورقه برنجي، ورشو  (نيكل نقره) يا آلياژهاي برنزي ساخته مي‌شوند. همانطور كه فرايند چكش كاري از يك سازنده به سازنده ديگر متفاوت است، تركيب آلياژ مورد استفاده نيز نزد هر سازنده همانند يك راز حفظ مي‌شود. يكي از آلياژهاي مورد استفاده ممكن است كه توسط سازندگان معروف سيمبال تركي يا همان زيلديان (كلمه ارمني به معناي سازنده سيمبال) استفاده مي‌شود استفاده از مس و مفرغ به ترتيب به نسبت چهار، يك و مقداری نقره است. 

طرز تولید صدا در ساز سنج و سیمبال (cymbal)؛  

ساختار ساز سنج و سیمبال (cymbal)

سيمبال يك مولد ارتعاش و همچنين رزنيتور است. صدا با ضربه زدن يك سيمبال روي ديگري ايجاد مي‌شود. اين امر سبب ارتعاش لبه مي‌شود در حاليكه مركز همچنان بي‌حركت باقي مي‌ماند. همين ارتعاشات است كه باعث ايجاد صدا مي‌شود و به همين دليل است كه در حاليكه سيمبال‌ها از قسمت مركزي با تسمه‌هايي به هم وصل هستند لبه‌هاي صفحات نيز به هم برخورد مي‌كنند، لبه‌هاي صفحات به هم زده مي‌شوند. خاصيت كشاني سيمبال و سنج و ميرايي در زمان طولاني، باعث گسترش ارتعاشات و انعكاس می‌شود و (ماندگاري-sustain) ايجاد مي‌كند، مدت زمان اين ماندگاري عمدتاً به آلياژ، ضخامت و اندازه صفحه بستگي دارد. براي جلوگيري از ايجاد حباب هوا مابين صفحات، هنگاميكه صفحات به هم مي‌رسند، بايد با هم همپوشاني داشته باشند. اگر حباب هوا بوجود آيد كه در اين صورت صدا بي روح و مسطح (flat) است.

بعد از كرش- صفحات بايد تنها به مدت كوتاهي با يكديگر تماس داشته باشند- سيمبال‌ها بلافاصله جدا از هم نگاه داشته مي‌شوند و در بسياري از موارد به صدا اجازه داده مي‌شود كه به صورت طبيعي از بين برود. در برخي فرهنگ‌ها و مدارس قسمت‌هاي مختلفي از صفحات همزمان به يكديگر زده نمي‌شود؛ در ابتدا قسمت بالايي و سپس قسمت پایيني (دورترين قسمتي كه از موسيقيدان دور است) به هم زده مي‌شوند. صدا تقريباً شبيه نت‌هاي زينت و اضافه است. 

با توجه به اينكه برخورد سيمبال‌ها شمار زيادي partial‌هاي غير هارمونيك بوجود مي‌آورند، در این شرایط صدايي متاليك بوجود مي‌آيد كه در صورت بالا بودن  فركانس نوسانات، اين صدا گوشخراش نيز هست. زير و بمي (نواك) نمي‌تواند به آساني تعيين شود و داراي مشخصه‌هاي نويز است.

زير و بمي با آلياژ مورد استفاده در ساخت سيمبال و وزن صفحات سیمبال و سنج تعيين مي‌شود، به منظور ايجاد يك صداي غني درovertone‌ها هر صفحه‌اي يك زير و بمي متفاوت دارد. صفحات سنگين‌تر با قطر برابر، صدايي عميق‌تر ايجاد مي‌كنند. به عنوان يك قانون كلي، هرچه سيمبال بزرگتر باشد، زير و بمي پایين‌تر مي‌آيد.