• loading

    loading

    0:00

ساختار ساز کورنت (Cornet)

زری هاشمی

شنبه، 13 بهمن 1397

كورنت كوچك‌ترين ساز در گروه‌هاي (باندهای) سازهای برنجی است. فضاي داخلي (bore) لوله اصلی مخروطی شكل است كه به تدريج از لوله دهانی (leadpipe ‌) تا قسمت ناقوس مانند انتهايي (bell) باز شده است. تقريباً تمام كورنت‌ها داراي سه دريچه از نوع پيستوني هستند. اين ساز با حلقه‌ها و اهرم‌هايي روي سومين و گاهي اوقات اولين اسلايد ولو (دريچه لغزنده) مجهز شده‌اند. اين امر براي از میان بردن مشكلات زير و بمي كه در هر نوع طراحي ساز بادي طبيعي است،  صورت می‌پذیرد.

در هنگام نواختن، كورنت به صورت مستقيم بين لبها قرار گرفته، و ولوها (دريچه ها) به صورت عمودي يا كمي خميده در سمت راست نوازنده قرار مي‌گيرند. دست راست براي تنظيم و كار با دريچه‌ها و دست چپ ساز را نگه مي‌دارد. اگر كورنت با مكانيزم‌هاي جبراني مجهز شده باشد، معمولاً اين مكانيزم‌ها با دست چپ بكار انداخته مي‌شوند.    

كورنت با اضافه كردن دريچه‌هاي اضافه به post horn در سال 1814 اختراع شد. دريچه‌ها اجازه نواختن ملوديك در تمام رجيستر كورنت را مي‌دهند. براي استفاده از تكنولوژي جديد دريچه‌ها، ترومپت‌ها بسيار كندتر هستند به همين دليل حتي صد سال بعد، بسياري از آهنگسازان اغلب قطعات جداگانه براي ترومپت يا كورنت مي‌نويسند. با ترومپت پاساژهاي فانفار مانند (fanfare) نواخته مي‌شود در حاليكه كورنت بيشتر براي نواختن پاساژهاي ملوديك استفاده مي‌شود. ترومپت‌هاي مدرن دريچه‌هايي دارند كه اجازه نواختن نت‌ها و انگشت‌گذاري مشابه با كورنت را مي‌دهند.    

كورنت ها و ترومپت ها در يك كليد شناخته شده (معمولاً كليد Bb) ساخته شده و در زير و بمي مشابهي نواخته شده و تكنيك نواختن سازها تقريباً مشابه است. با اين وجود، كورنت‌ها و ترومپت‌ها نمي‌توانند به جاي يكديگر استفاده شوند، چرا كه اين دو ساز رنگ صداهاي مختلفي دارند. همچنين مدل سوپرانو E♭  با وجود اينكه در دسترس است ولي معمولاً تنها در گروه سازهاي برنجي ديده مي‌شود. زير و بمي آنها يك چهارم بالاي Bb استاندارد تنظيم مي‌شود.

ساختار ساز کورنت (Cornet)

برخلاف ترومپت كه فضاي داخلي آن تا قسمت ناقوس مانند، استوانه‌اي است، فضاي داخلي لوله كورنت عمدتاً مخروطي است كه در دهانه خيلي باريك شروع مي‌شود و به تدريج تا قسمت ناقوس مانند عريض مي‌شود. كورنت ها به لطف اختراع سال 1913 كوتورير (E. A. Couturier) مي‌توانند به صورت پيوسته يك فضاي داخلي مخروطي داشته باشد. تن گرم و دلنشين كورنت، عمدتاً به دليل فضاي داخلي مخروطي كورنت توليد مي‌شود كه مي‌تواند از صداي نافذتر ترومپت متمايز شود. همچنين فضاي داخلي مخروطي كورنت اين ساز را در هنگام نواختن پاساژهاي سريع، خوش‌دست‌تر ساخته است ولي چندان اطميناني از صحيح بودن زير و بمي آن وجود ندارد. كورنت اغلب براي مبتديان جوان ترجيح داده مي‌شود چرا كه با توجه به اينكه مركز جرم آن به نوازنده نزديكتر است، نگه داشتن آن نيز آسان‌تر است.

دهانه كورنت ساق كوتاه‌تر و باريك‌تري نسبت به ترومپت دارد، بطوريكه مي‌تواند با قسمت دمنده دهانه كوچكتر كورنت جفت شود. يكي از انواع كورنت سنتي كوتاه كه به عنوان Shepherd's Crook نيز شناخته مي‌شود. اين كورنت‌ها اغلب سازهايي با فضاي داخلي بزرگ با صدايي غني و دلنشين هستند. همچنين يك مدل كورنت بلند معمولاً با فضاي داخلي كوچك‌تر و صدايي روشن‌تر وجود دارد كه از نظر ظاهري به ترومپت شبيه‌تر است.  مدل Shepherd's Crook توسط نوازندگان سنتي كورنت ترجيح داده مي‌شود. كورنت بلند عموماً در گروه‌هاي كنسرت در آمريكا استفاده مي‌شود ولي در گروه‌هاي سازهاي برنجي و كنسرت بريتانيا كمتر استفاده شده است.

ساز کورنت (Cornet) و اكو كورنت (Echo Cornet)؛

اكو كورنت يكي از انواع منسوخ شده كورنت است. اگرچه در سال 2015 میلادی توسط كمپاني تراي ستار (Tristar) هند، نمونه‌هايي از آن ساخته و فروخته شد. اكو كورنت يك محفظه صداگير (يا محفظه اكو) دارد كه در كنار اين ساز قرار داده شده و به عنوان بل دوم در هنگام فشردن دريچه چهارم عمل مي‌كند. بل دوم صدايي مشابه با صداگير هارمون (Harmon mute) دارد و معمولاً براي نواختن جملات اكو استفاده مي‌شود كه نوازنده، صداي بل اول را با استفاده از محفظه اكو، تقليد و تكرار مي‌كند.

طرز تولید صدا در ساز کورنت (Cornet)؛

ساختار ساز کورنت (Cornet)

محدوده صدايي ساز کورنت؛  

زير و بمي كورنت در بمول B تنظيم مي شود و يك دامنه صدايي از F ديز 3 (Fsharp3) تا C6 دارد. نوازندگان حرفه‌اي معمولاً محدوده صدايي را گسترش داده و نتهايي بيشتر از يك اكتاو بالاتر مي‌نوازند.  همانند ترومپت و ساير سازهاي بادي برنجي، در كورنت نيز صدا با به ارتعاش درآوردن ستون هوا در لوله هاي ساز در اثر ارتعاش لب‌ها روي دهانه ايجاد مي‌شود. فركانس ارتعاش ستون هوا مي‌تواند با تغيير فشار لب‌ها و حفره، يا امبوچر (embouchere) تغيير كند. همچنين تغيير شكل حفره دهاني با تغيير مكان زبان و در نتيجه افزايش يا كاهش سرعت هوا نيز مي‌تواند سبب تغيير فركانس ارتعاش ستون هوا شود. علاوه بر اين، با اضافه كردن يك يا دو دريچه بيشتر، ستون هوا مي‌تواند بلندتر شود. اين امر منجر به پایين آوردن زير و بمي مي‌شود. زبان زني دوبل يا سه گانه (Double and triple tonguing) نيز ممكن است.

بدون دريچه ها، نوازنده تنها مي‌تواند يك سري هارمونيك از نت‌ها همانند نتهايي كه با باگل (bugle) و ساير سازهاي برنجي «طبيعي»، توليد كند. اين نت‌ها روي بخش بزرگي از محدوده صدايي از هم فاصله دارند، كه نواختن دياتونيك و كروماتيك را به جز در رجيستر خيلي بالا، غير ممكن مي‌سازد. دريچه‌ها طول ستون مرتعش هوا را تغيير داده و امكان نواختن كروماتيك كورنت را مي‌دهند. 

رنگ صدا در ساز کورنت (Cornet)؛‌

ساختار ساز کورنت (Cornet)

رنگ تن ساز كورنت حد وسط و مابين صداي روشن يك ترومپت و تن سياه و پيچيده يك فلوگل هورن (flügelhorn) است. ستون هواي نسبتاً كوتاه در داخل كورنت، به آن کنترل‌پذیری بالا و پاسخگویی قابل‌توجهی مي‌بخشد. آهنگسازان و تنظيم‌كنندگان سازهاي برنجي گاهي اوقات كيفيت صداي كورنت را با مشخص كردن انواع مختلف صداگيرها اصلاح مي‌كنند. صداگير مستقيم (straight mute) و صداگير فنجاني (cup mute) رايج‌ترين صداگيرها هستند.

صداگير (mute) صداي ساز برنجي را به روشي خاص با توجه به نوع صداگير مورد استفاده تغيير مي‌دهد. صداگير در ساز برنجي (ترومپت، ترومبون، هورن فرانسوي، هورن باريتون، ايوفونيوم، توبا و ...) عموماً حجم صدا را كاهش و رنگ صداي ساز (كيفيت تونال) را تغيير مي‌دهد. تغييرات نامحسوس‌تر در رنگ صدا مي‌تواند به روش‌هاي مختلفي انجام شود: با نوشتن در رجيسترهاي بالا يا پایين، تغييرات كليد يا گام، آموزش نوازنده براي نواختن به نحوي كه قسمت ناقوس مانند (bell) نزديك به استند (stand) قرار گيرد، استفاده از ديناميك ها، وجود يا عدم وجود ويبراتو (vibrato).