• loading

    loading

    0:00

نت‌نويسی ساز كنسرت فلوت (Concert Flute)

زری هاشمی

چهارشنبه، 10 بهمن 1397

كنسرت فلوت در C،  يك ساز غير انتقالي است كه در كليد (clef) تربل (زير) نت گذاري شده است.

در محدوده صدايي بالا (high register) آهنگسازان گاهي اوقات به صراحت، نياز به هارمونيك‌ها دارند: اينها نت‌هايي هستند كه با overblowing به فاصله طبيعي 4ام به جاي روش معمول با انگشت‌گذاري خاص توليد مي‌شوند. هارمونيك‌ها با يك حلقه در بالاي نت نوشته مي‌شوند.    

محدوده صدا در ساز كنسرت فلوت (Concert Flute)؛‌

محدوده صدايي استاندارد كنسرت فلوت از B3 تا D7.

نت‌نويسی ساز كنسرت فلوت (Concert Flute)

ميكروتن‌ها در ساز كنسرت فلوت (Concert Flute)؛‌

در آهنگسازي‌هاي مدرن، ميكروتن‌ها به عنوان مثال كوارترتن‌ها (يك چهارم تن‌ها) استفاده مي‌شوند. اين ميكروتن‌ها مي‌توانند با استفاده از انگشت‌گذاري‌هاي خاص نواخته شوند.

جدولي از انگشت‌گذاري در كتاب رابرت ديك (Robert Dick) به نام «فلوت ديگر» يافت مي شود. همچنين اين كتاب جدول انگشت‌گذاري براي گام ميكروتونال از Db4-G#6 كه شامل 210 پرده است را در بر مي‌گيرد.

توليد صدا در ساز كنسرت فلوت (Concert Flute)؛

نت‌نويسی ساز كنسرت فلوت (Concert Flute)

صدا در فلوت با دميدن در این ساز ايجاد مي‌شود: نوازنده فلوت از طريق دهانه هوا را وارد فلوت مي‌كند و هوايي كه با لبه تماس پيدا مي‌كند به صورت استوانه‌اي به سمت خارج و داخل هدايت مي‌شود. اين جريان هواي چرخه‌اي مرتعش مولد توليد صدا است و ارتعاشات دوراني، ستون هواي داخل لوله استوانه‌اي فلوت را تحريك مي‌كند. نوازنده فلوت، با استفاده از سوراخ‌هاي صدا ستون هواي مرتعش را كوتاه مي‌كند و بنابراين باعث افزايش زير و بمي (pitch) مي‌شود. صدا از طريق پایين باز و كليدهاي باز منعكس مي‌شود.

در نواختن فلوت، لب‌هاي نوازنده است كه مهمترين نقش را بازي مي‌كنند. نواخت در فلوت از نوازنده‌اي به نوازنده ديگر متفاوت است. شكل لب‌ها، مكان لب بالا نسبت به لب پایين، زاويه دهان و غيره همه عوامل تعيين كننده در زير و بمي صدا هستند. نوازندگان فلوت متعددي با امبوچرهاي (embouchure) مختلف و در نتيجه روش‌هاي مختلف نوازندگي وجود دارند.

دميدن قوي و شديد هوا نسبت به دميدن نرم هوا منجر به زير و بمي بالاتر مي‌شود كه اين امر در مورد تمامي فلوت‌ها صادق است. نوازنده فلوت با استفاده از embouchure اين تفاوت‌ها را ايجاد مي‌كند.     

در درجه اول keywork براي توليد صدا بكار مي‌رود. در حاليكه تكنيك overblowing كه در سازهاي برنجي خيلي مهم است تنها نقشي ثانويه در فلوت دارد. اين به معناي آن است كه نوازندگان فلوت، عمدتاً فركانس‌هاي طبيعي 1 و 2 و به ندرت طبيعي‌هاي 3 و 4 را بكار مي‌برند.

با كمك كليدها، نت‌ها از B3 تا D5 نواخته مي‌شوند كه از پايه‌ها (هارمونيك طبيعي اول) شروع مي‌شوند. قسمت پايه قابل جدا شدن است، پايه C استاندارد است و داراي سوراخ‌هاي تن براي نت‌هاي پایين از EB4 تا C4 است. با جايگزيني آن با يك پايه B، B3 نيز قابل نواختن است (اگرچه نت‌هاي بالا به خوبي روي اين پايه جواب نمي‌دهند).

با overblowing به صورت طبيعي 2 ام (اكتاو) محدوده صدايي EB5 تا D6 ايجاد مي‌شوند:

نت‌هاي بالاتر عموماً با استفاده از انگشت‌گذاري ويژه به جاي overblowing توليد مي‌شوند. استثناهايي در پاساژهاي مشكل وجود دارد.

براي نواختن هارمونيك‌هايي كه به ندرت نواخته مي‌شوند، overblowing به هارمونيك طبيعي 4 ام (2 اكتاو بالاي پايه) انجام مي‌شود. اين نت‌ها (از B5 تا A6) صدايي دقيقاً همانند نت‌هاي معمول پيانو (piano) يا پيانوسيمو (pianissimo) دارند.

نت D7 نياز به يك forced attack  دارد درحاليكه نت‌هاي بالاي آن تا F7 مي توانند تنها با extreme force ايجاد شده و بنابراين در اركسترال استفاده نمي‌شوند.

فلوت يك ساز به شدت agile‌ است كه اجازه نواختن استاكاتو (staccato) يا قطعه قطعه و لگاتو (legato) يا كشيده را در سريعترين تمپوها را مي‌دهد. همچنين اين ساز بطور ايده‌آل براي آرپژ (arpeggios) سريع همچنين گام‌هاي كروماتيك و دياتونيك، پرش‌ها، ترمول (tremolos) و تريل (trills) مناسب است. تغييرات از نت‌هاي استاكاتو (قطعه قطعه) به لگاتو (كشيده) از مشخصه‌هاي ويژه فلوت است.

مشخصه‌هاي صدايي ساز كنسرت فلوت (Concert Flute)؛‌

با روح، لايت، شاعرانه، دلنشين، روشن، شناور، اثيري، غني، نرم، موزون، نافذ، درخشان، شفاف، تند و تيز، نقره‌اي، همانند باد، سوت مانند، نجواگر، همهمه مانند، مليله‌اي و آه مانند؛‌

رنگ صداي كنسرت فلوت، در تمامي محدوده‌هاي صدايي همگن است به جز پایين‌ترين (بم‌ترين) و بالاترين (زيرترين) نت‌ها كه كيفيت‌هاي مختلفي به نمايش مي‌گذارند.

ساز كنسرت فلوت (Concert Flute) و رجيستر پایين؛  

رجیسترهای  B3-B4 ؛ 

با توجه به اينكه اين رجيستر تنها چندين overtone دارد، نت‌هاي پایين مي‌توانند صدايي گرفته، خشك و توخالي داشته باشند كه به آنها يك ويژگي غمگين مي‌دهد.

براي جلوگيري از ناپديد شدن صداي اين نت‌ها، از آنها بيشتر در قطعه‌هاي تك يا گروه‌هاي كوچك كه با دقت بالانس شده‌اند، استفاده مي‌شوند. Overtone‌ها بويژه در دوبل باس منطبق بر پایين‌ترين نت‌هاي فلوت هستند. به همين دليل است كه فلوت‌هاي مختلفي براي افزايش حجم صدا استفاده مي‌شوند.   

ساز كنسرت فلوت (Concert Flute) و رجيستر ميانه؛‌

رجیسترهای  C5-B5 ؛‌

در رجيستر ميانه صداي فلوت؛ دلنشين، سبك، شناور، روشن، شفاف و غني است. اين ويژگي‌ها غالباً براي تكنوازي بكار مي‌روند. در پاساژهاي آرام، محدوده صدايي ميانه فلوت، به شكل خاصي مطبوع به نظر مي‌رسد.

نت‌نويسی ساز كنسرت فلوت (Concert Flute)

ساز كنسرت فلوت (Concert Flute) و رجيستر بالا؛‌

رجیسترهای  C6-D7 ؛

اين نت‌هاي بالاتر درخشش فوق‌العاده‌اي داشته و مي‌توانند نافذ و تيز باشند.

اين نت‌ها براي نواختن خطوط ملودي در كنار ويولن ايده‌آل هستند و بنابراين بويژه در هر كار اركسترال، اين كار را به طور دقيق انجام مي‌دهند. اين نت‌ها البته براي تكنوازي نيز استفاده مي‌شوند.

 

سایر مقالات مرتبط:

معرفی کنسرت فلوت

تاریخچه کنسرت فلوت

نواختن کنسرت فلوت