• loading

    loading

    0:00

مقايسه‌ «کلارینت» های آلمانی و فرانسوی

زری هاشمی

دوشنبه، 1 بهمن 1397

ترتيب كليدهای ساز کلارینت (قره نی) در سیستم‌های آلمانی و فرانسوی؛ 

مدل فرانسوی (مدل بوهم استاندارد) هفده كليد (با احتساب هفت حفره تن باز در مجموع داراي بيست و چهار حفره تن) و شش كليد حلقه و نسخه آلماني حداقل بيست و دو كليد و پنج كليد حلقه‌ای دارد. انگشت گذاری در سيستم فرانسوی كمي آسان‌تر است.

دهانه‌ی ساز کلارینت (قره نی) در سیستم‌های آلمانی و فرانسوی؛ 

در زير دهانه، كه به يك نقطه باريك مي شود، شكاف يا بريدگی (slot) ايجاد مي‌گردد كه در اين شكاف زبانه متصل مي‌شود. اين قسمت همراه با rail ها در طرفين شكاف، lay (يا facing) ناميده مي‌شود. رنگ صدای ساز به شكل lay بويژه زاويه rail‌ها نسبت به نوك دهانه بستگی دارد.

کلارینت فرانسوی و آلمانی

همانطور که در تصویر بالا ملاحظه می‌کنید، دهانه در ساز کلارینت از اجزای زیر تشکیل شده است:

نماي از كنار:

1 زبانه؛‌

2 ;lay

3 بست (ligature)؛

نماي از پایين (بدون زبانه)؛

4 ريل ها (rails)؛‌

5 شكاف يا بريدگي؛‌

6 سطح تخت؛‌

در دهانه‌هاي مدل آلماني، lay باريكتر و كمي مقعر است. زبانه باريكتر، بلندتر و سنگين‌تر است و بطور سنتي با كمك پيچ‌گشتي محكم مي‌شود كه امروزه از بست براي محكم و ثابت نگه داشتن آن استفاده مي‌شود. در مدل فرانسوي، lay، عريض‌تر و مسطح‌تر است. زبانه با بست ثابت مي‌شود.

دهانه بخشي از كلارينت است كه به نوازنده حداكثر اعمال سليقه فردي را مي‌دهد. نوازندگان يا مكاتب آموزشي با توجه به صداي ايده‌آل مورد نظرشان، از مواد و ساختارهاي مختلف استفاده مي‌كنند. اين سوال كه آيا از يك دهانه آلماني يا فرانسوي استفاده كنيم اساساً يك سؤال فلسفي است!

فضاي داخلي در ساز کلارینت (قره نی)؛

فضاي داخلي كلارينت‌هاي آلماني، كمي نسبت به مدل‌هاي آلماني عريض‌تر است.

صدا در ساز کلارینت (قره نی)؛

کلارینت فرانسوی و آلمانی

رنگ صداي كلارينت اساساً بستگي به نوازنده دارند. كلارينت آلماني رنگ صدايي تيره‌تر دارد.   

كلارينت سازي تك‌زبانه يا تك‌قميش از جنس چوب است. در اين ساز، صدا با دميدن هوا بين زبانه و دهانه (mouthpiece) ايجاد مي‌شود. نوازنده با فشار دادن كليدهاي فلزي با انگشتان دو دست، مي تواند نت هاي متنوعي را خيلي سريع بنوازد. كلارينت مي‌تواند در رجيستر پایين (بم) كه نت‌هايي غني و كامل هستند، نواخته شود.       

كلارينت مي‌تواند در رجيستر ميانه يا رجيستر بالا نواخته شود. كلارينت شامل خانواده‌اي از سازها شامل كلارينت سوپرانو در بمل E ، كلارينت بمل B كه رايجترين كلارينت است، باس كلارينت، آلتو كلارينت كه رواج كمتري دارد يا حتي يك كلارينت كنترباس باشد. كلارينت برگرفته از سازي چوبي و تك زبانه به نام شالمو (chalumeau) از دوره رنسانس است. كلارينت در اواخر قرن هجدهم بهينه‌سازي شد و به عنوان سازي استاندارد در اركستر شناخته شد.    

كلارينت سازي بادي چوبي و تك زبانه است. كلارينت‌ها در اندازه‌هاي متعدد با محدوده‌هاي زير و بمي متنوع موجود هستند. اگرچه بيش از دوازده نوع مختلف كلارينت وجود دارد ولي رايج ترين انواع آن در اركسترها و باندها (گروه‌هاي كوچك موسيقي)، كلارينت‌هاي بمل B بمل A هستند. باس كلارينت كه از حد استاندارد بزرگتر است داراي يك بل (قسمت ناقوسي شكل) خميده به سمت بالا است و مكرراً در اركسترها و باندهاي مدرن استفاده مي‌شود. كلارينت استاندارد از پنج قسمت تشكيل شده است: دهانه، سوكت تنظيم (كوك) يا قطعه بشكه‌اي شكل (barrel)، قطعه بالايي (دست چپ)، قطعه پائيني (دست راست) و بل. يك تكه ني نازك، تخت و شكل داده شده به نام زبانه بايد قبل از نواخته شدن ساز، در داخل دهانه وارد شود. نت‌هاي مختلف با جابه‌جايي انگشتان روي كليدهاي فلزي با باز كردن و بستن سوراخ‌ها روي بدنه كلارينت توليد مي‌شوند.