مشخصات صدا در ساز سلستا (Celesta)
نقرهفام، درخشنده، اثيري، شيرين، شناور، روشن، براق، سوسوزننده، زنگ مانند، دلنشين، نرم، مخملي، حساس و نفوذپذير، طلايي، خالص و شكننده جملگی از صفاتی هستند که از پس توصیف نوای ساز سلستا به خوبی بر میآیند. رنگ صداي سلستا متشكل از اتك و رزونانس خيلي طولاني است.
با مقايسه بين صداي ساز سلستا و گلاكن اشپيل موارد زیر مشهود و ملموس میشوند:
صداي سلستا گرمتر و حجيمتر از گلاكن اشپيل است.
رزونانس اين ساز طولاني است و با محفظههاي رزنيتور (تشديدكننده) تقويت ميشود.
رنگ صدا مابين گلاكن اشپيل و هارمونيكاي شيشهاي (glass harmonica) قرار دارد.
صدا بلند نيست.
با مقايسه صدای ساز سلستا با صداي پيانو نکات زیر آشکار میشوند:
اگرچه سلستا به نحوه ضربه زدن حساس است (هرچه ضربه سختتر باشد، نت بلندتر ميشود) ولي حساسيت آن در اين مورد به مراتب از پيانو كمتر است. بنابراين محدوده ديناميك آن محدود شده است.
يك ضربه سخت منجر به نوعي صداي نافذ ميشود، و به همين دليل سلستا عمدتاً براي پاساژهاي نرم و ملايم استفاده ميشود.
سلستا يك ساز نسبتاً آرام است و نميتواند در يك اركستر كامل شنيده شود.
اگر چه رزونانس نتهاي اين ساز نسبت به پيانو كوتاهتر است ولي در رجيسترهايي مشابه با پيانو رخ ميدهد. انعكاس نتهاي پایينتر (بمتر) نسبت به نتهاي بالا (زير) مدت زمان بيشتري به طول ميانجامد.
جداسازي رجيسترها در سلستا واقعاً امكان پذير نيست، رنگ صدا نسبتاً در تمامي محدوده صدا يكسان است. به هر حال پایينترين (بمترين) نتها بطور خاص صدايي گرم و غني و نتهاي بالاتر صدايي روشن دارند.
تركيبات صدايي در ساز سلستا (Celesta)؛
سلستا سازي نسبتاً آرام با صدايي نرم است و به راحتي صداي آن ميتواند در صداي ساير سازها گم شود.
بازه ديناميكي اين ساز نيز محدود است، بطوريكه بسيار باريكتر از پيانو است.
رزونانس نتهاي اين ساز شبيه پيانو و در رجيستر يكساني است.
محدوده صدايي اين ساز از رجيستر وسط (C3) تا بالاترين رجيستر (C8) است.
شاخصههاي صدايي سلستا به اين معني است كه كار اصلي اين ساز به جاي اضافه كردن قسمتهاي ملوديك، هارمونيك يا ريتميك، اضافه كردن رنگ صدا است. در تركيب با ساير سازها، اين ساز صداي كلي را روشن ميسازد. اين ساز بطرز مؤثري با چنگ، سازهاي زهي با صدای زیر و سازهاي بادي بويژه فلوت تركيب ميشود. در تركيبات صدايي، صداي گرم سلستا، نسبت به گلاكن اشپيل كمتر مشخص است.
هنرنماییهای ساز سلستا در تركيب با ساير سازها ميتواند به سه دسته عمده تقسيم شود:
ارائه برجسته در قالب نتهاي تك يا آكوردها (مشابه با مثلث و گلاكن اشپيل). در چنين مواردي اين ساز بصورت مجزا قابل شنيدن است.
بازآفرینی ساير صداها در اونيسون يا يك اكتاو، دو اكتاو؛ اينجا صداي سلستا با ساير سازها تركيب ميشود تا رنگ صدايي مركب مشابه با تركيبي از استاپهاي ارگان شكل دهد. مثالي از اين افكت در بولرو (Boléro) موريس راول (Maurice Ravel) ديده ميشود.
فيگورهاي پيانو مشتمل بر گامهايي مشابه با گليساندو، آرپژها يا ترمولوهاي اكتاو يك برق نقرهاي به پاساژهاي پرتحرك (هيجانآور) اركسترال ميدهد. گوستاو مالر (Gustav Mahler) (به عنوان مثال در سمفوني ششم) و بلا بارتوك (Béla Bartók) (به عنوان مثال در موسيقي براي سازهاي زهي، پركاشن و سلستا- Music for Strings, Percussion and Celesta) برای سلستا تنظیمهایی انجام دادهاند كه اجراي آنها نيازمند يك پيانيست است.
همچنين در نواختن قطعات چالشبرانگيزي كه در اصل براي گلاكن اشپيل كلاويهدار نوشته شدهاند، سلستا ميتواند جايگزين گلاكن اشپيل شود كه به نظر میرسد در نواختن تمام نتها صدای مناسبی تولید نمیکند.