معرفی ساز تار و دو تار؛
پیش از معرفی سازهای تار و دو تار، بهتر است شرحی از طبقه‌بندی سازها در موسیقی سنتی ایرانی ارائه کنیم؛ سازهای ایرانی از نظر گوناگونی به 3 دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند:
سازهای بادی؛
دسته‌بندی سازهای بادی نیز هنگام طبقه‌بندی سازهای ایرانی به دو زیر مجموعه‌ی باز و مجرایی تقسیم می‌شوند. که در این دسته‌بندی سازهایی مانند ساز درای، ساز سورنا، ساز کرنا، ساز شهنای، ساز نرمه‌نای، ساز دوزله و ساز نی‌انبان در دتسه‌ی سازهای بادی باز قرار می‌گیرند و سازهایی مانند ساز هفت‌بند، ساز نی و ساز شیپور نیز در گروه سازهای بادی مجرایی قرار می‌گیرند.
سازهای کوبه‌ای؛
عموما سازهای کوبه‌ای به زیر مجموعه‌ی سازهای ضربی تقسیم می‌شوند و در این مجموعه از سازهایی مانند ساز دف، ساز دهل، ساز دایره زنگی، ساز نقاره، ساز تنبک، ساز کوس، ساز سنج و ساز دمام از جمله سازهای ضربی و کوبه‌ای به حساب می‌آیند.
سازهای زهی؛
سازهای زهی در میان سازهای ایرانی به بیشترین زیرگروه تقسیم می‌شوند در کتاب‌های تئوری موسیقی برای تعریف سازهای زهی از 3 زیر مجموعه‌ی کمانی، زخمه‌ای و زهی کوبه‌ای نام می‌برند.
سازهای غژک، کمانچه و رباب از جمله سازهایی هستند که در زیر مجموعه‌ی سازهای کمانی قرار می‌گیرند. سازهایی مانند ساز بربط، ساز چنگ، ساز دوتار، ساز قانون، ساز رباب، ساز سلانه، ساز سه‌تار، ساز تنبور،ساز تار، ساز عود،ساز شورانگیز و ساز تال در زیر مجموعه‌ی سازهای زخمه‌ای گنجانده می‌شوند و ساز سنتور در دسته‌ی سازهای زهی کوبه‌ای جای داده می‌شود.
معرفی ساز تار؛
ساز تار از جمله سازهای زهی ایرانی است که با وسیله‌ای به نام زخمه نواخته می‌شود. زخمه به ابزاری اطلاق می‌شود که تولید صدا در سازهای سیمی یا زهی استفاده می‌شود، در سازهای ایرانی به زخمه مضراب نیز می‌گویند. ساز تار در کشور ایران و همچنین در کشورهای آذربایجان، ارمنستان و گرجستان برای نواختن موسیقی سنتی استفاده می‌شود و طرفداران بسیاری نیز دارد. در ابتدا ساز ایرانی تار 5 سیم یا به تعبیر قدما 5 تار داشت، اما غلامحسین درویش که اهل هنر بیشتر وی را با نام درویش خان می‌شناسند، سیم ششمی نیز به آن افزود که امروزه نیز ساز تار همچنان با شش سیم ساخته و نواخته می‌شود.
ساختار و بدنه در ساز تار؛
عموما برای ساخت کاسه‌ی ساز تار از چوب کنده‌ی قدیمی درخت توت استفاده می‌کنند، هر چه چوب تار کهنه‌تر باشد، صدایی که از ساز تار تولید می‌شود صدایی شنیدنی‌تر خواهد بود. در ساز تار برای ساخت پرده‌ها از روده‌ی گوسفند استفاده می‌کنند و دسته و پنجه نیز از چوب گردو ساخته می‌شوند. اگر از پشت به قسمت کاسه‌ی ساز تار نگاه کنید، این قسمت شبیه انسان نشسته به نظر می‌رسد، برخی معتقدند که کاسه‌ی تار شبیه دل‌های به هم چسبیده است.
تفاوت ساز تار ایرانی با تار در کشورهای دیگر؛
ساز تار در کشور آذربایجان با تار ایرانی تفاوت‌هایی دارد و برای مثال تعداد سیم‌های آن نسبت به تار ایرانی بیشتر است. در ساز تار آذربایجانی خرک از شاخ بز کوهی ساخته می‌شود و در دو طرف دسته از استخوان‌های شتر استفاده می‌شود. از لحاظ ساختاری همانطور که از نام‌های این سازها مشخص است، ساز تار به ساز سه تار شباهت‌های زیادی دارد. اما از لحاظ نوازندگی میان این دو ساز تفاوت‌هایی وجود دارد برای نمونه، هنگام نواختن ساز تار زخمه به صورت راست یعنی از بالا به پایین نواخته می‌شود، اما زخمه‌زنی در ساز سه‌تار برعکس است و این عمل از پایین به بالا انجام می‌شود.
معرفی ساز دوتار؛
ساز دو تار نیز از جمله سازهای مضرابی موسیقی سنتی ایرانی است که با تبعیت از عدد دویی که در عنوان این ساز وجود دارد، برای تولید صدا از دو سیم استفاده می‌کند. سابقه‌ی استفاده از ساز دوتار در موسیقی ایرانی به چندین هزار سال قبل باز می‌گردد و مورخان تاریخ موسیقی ساز دو تار را پیش‌درآمد ساخت سازهای دیگری همچون تنبور و سه‌تار می‌دانند. در کشور ایران ساز دوتار بیش از هر جای دیگری در شمال،شرق و جنوب خراسان رواج بیشتری دارد و در مناطق سکونت ترکمن‌ها در استان گلستان نیز استقبال از این ساز بیشتر است.
ساختار ساز دوتار؛
ساز دو تار از کاسه‌ای گلابی شکل تشکیل شده است که دسته‌ای تقریبا بلند به آن متصل می‌شود. درازای دسته‌ی دو تار حدود 60 سانتی‌متر است و دو سیم بر روی دسته‌ی این ساز کشیده شده‌اند. درازی کل ساز دو تار در حدود 1 متر است.
جنس ساز دوتار؛
در ساخت قسمت گلابی شکل این ساز از چوب درخت شاه‌توت استفاده می‌شود و در ساخت دسته‌ی این ساز نیز چوب درخت‌های زردآلو و درخت گردو به عنوان بهترین گزینه‌ی ساخت ساز مطرح می‌شوند. در قدیم رسم بر این بود که برای ساخت سیم‌های سازهای زهی از روده‌ی حیوانات استفاده کنند، اما چندین سال است که برای این منظور از فولاد و فلزهای مشابه استفاده می‌شود.
