ویژگیهای ساز هورن وینی (Viennese Horn)
در فاز اوليه توليد صدا هورن ويني نسبت به هورن دوبل به انرژي بيشتري نیاز دارد در حقيقت ستون هوايي كه بايد به ارتعاش درآيد، دوبرابر طولانيتر از هورن در f بالا است (هورن ترپل در F/Bb/high f). بنابراين پاساژهايي با شمار زيادي از نتهاي استاكاتو مورد نياز هستند. در رجيستر بالا بايد در اعمال فشار لبها نسبت به ساير هورن ها دقت شود تا از اتلاف انرژی جلوگيري شود.
فضای داخلی در ساز هورن وینی (Viennese Horn)؛
در مقايسه با هورن دوبل، هورن ويني فضاي داخلي باريكتري دارد: قسمت استوانهاي فضاي داخلي قطري در حدود 10.8 ميليمتر در مقايسه با 11.5 تا 13 ميليمتر روي هورن دوبل دارد. بل و محل اتصال بل نيز باريكتر هستند. نتيجه، همانطور كه در بالا اشاره شد، تعداد زياد هارمونيكها است. هارمونيكهاي بالاي هورن ويني خيلي سريعتر از دوبل هرون افزايش مييابد حتي در پاساژهاي كرسندوي سريع، كه به معناي آن است كه نوازنده محدوده وسيعتري از رنگهاي تن در اختيار دارد.
ساز هورن وینی (Viennese Horn) و كروک F قابل جدا شدن؛
كروك قطعهاي لوله مارپيچي است كه روي هورن ويني قابل جداشدن است ولي روي دوبل هورن ثابت است. با تغيير كروك كه تقريباً يك سوم طول كلي لوله است مشخصه ساز یا به عبارت ديگر پاسخ، تن و زير و بمي ميتواند، تغيير كند.
دريچهها در ساز هورن وینی (Viennese Horn)؛
دريچه ويني يك دريچه دو پيستوني است. مكان دريچهها روي قسمت دريچه پيستون به شكلگيري دلنشين نتهاي لگاتو كمك ميكند كه خيلي به نرمي جريان مييابد و تغيير ميكند. در حقيقت در پاساژهاي لگاتوي سريع نتها كمي صداي مبهم دارند. در سازهاي با دريچههاي گردان يك فاصله كوتاه صدايي نتهاي تك را از هم جدا ميكند.
طرز تولید صدا ساز هورن وینی (Viennese Horn)؛
محدوده صدايي هورن F با هارمونيك دوم شروع مي شود و تا هارمونيك 16ام افزايش مييابد، اگرچه نواختن هارمونيكهاي 12 تا 16 خيلي سخت است. سريهاي هارمونيك طبيعي ميتوانند تا شش پرده با فعالسازي دريچهها پائين آورده شوند به عبارتي افزايش طول لوله پرده به پرده. هر فعال سازي يك دريچه سريهاي هارمونيك طبيعي پائينتر توليد ميكند، بنابراين نوازنده هورن در مجموع هفت سري هارمونيك طبيعي در اختيار دارد كه او مي تواند هر زير و بمي كروماتيك را با استفاده از overblowing ايجاد كند. فعال سازي دريچه دوم به عنوان مثال زير و بمي هورن را به اندازه نيمپرده كاهش ميدهد و آن را تبديل به هورني در E ميسازد و با فشردن دريچه اول نوازنده يك هورن Eb دارد.
انگشتگذاري در ساز هورن وینی (Viennese Horn)؛
همانند ترومپت سه نوع انگشتگذاري متفاوت روي هورن وجود دارد. هر انگشتگذاري سريهاي هارمونيك طبيعي را به اندازه نيم پرده پائين ميآورد.
زمانيكه پائينترين نت نواخته ميشود (زير و بمي B1 = انگشتگذاري هفتم) طول لوله هورن از 3.86 متر تا 5.5 متر افزايش مييابد. اين حقيقت كه يك ستون هواي 5.5 متري بايد مرتعش شود تا اين نت را به صدا درآورد به معناي آن است كه پاسخ در رجيستر پائينتر نسبت به رجيسترهاي ميانه و بالا سختتر است. نتهاي پائين فركانسي پائين و در نتيجه ارتعاشات طولاني دارند. در لوله باريك دامنه نميتواند به نسبت ارتعاشات طولاني توليد شود كه به نتهاي اجباري در رجيستر پائين صدايي نسبتاً خشنتر ميدهد.
جهشها تا محدوده صدايي بالاتر ميتوانند مشكل ساز باشند چرا كه نتهاي سريهاي هارمونيك طبيعي بسيار به هم در اين سطح نزديك هستند، بنابراين حتي كوچكترين تغيير در تنش لبها زير و بمي را تغيير ميدهد (توليد صدا همچنين توسط عواملي همچون دماي ساز يا سيال داخل لوله تحت تاثير قرار ميگيرد). براي نوازنده هورن اتك كردن يك نت خيلي بالا به صورت ناگهاني راحتتر از جهش از يك نت پائين به يك نت بالا است.
نتنويسي در ساز هورن وینی (Viennese Horn)؛
هورن يك ساز انتقالي است و برخلاف ترومپت صدايي عميقتر نسبت به نتها در تمام كوكها ايجاد ميكند. هورن مدرن در f نوشته ميشود؛ در كليد باس و كليد تربل آن يك پنجم بالاتر از آن است كه صدا توليد ميكند.
نت نويسي كنسرت برای ساز هورن وینی (Viennese Horn)؛
از دهه 1920 روش نوشتن در نتنويسي كنسرت براي تمامي سازها بطور گستردهاي مورد قبول واقع شد، بطور قابل توجهي در كارهاي مدرسه وين (آرنولد اسچوئنبرگ، آلن برگ، آنتون ون وبرن) و در سرياليزم. اين روش براي آسانتر ساختن خواندن پارتيتورهاي پيچيده معرفي شد و مثالهاي زيادي در ادبيات قرن 20ام برای آن وجود دارد. توليدات سبكي كه به موقعيت برابر تمام دوازده تنهاي كروماتيك كمك كرد و ممكن است به خوبي فاكتورهاي بيشتري باشند كه منجر به استفاده از نتنويسي يكسان براي تمامي سازها شده باشند.
عدم وجود امضاي كليد در ابتداي خطوط حامل در ساز هورن وینی (Viennese Horn)؛
برخلاف ساير سازهاي انتقالي همانند كلارينت، قسمت هورن-همراه با ترومپتها و تيمپانيها- همواره بدون امضاي كليد در شروع خطوط حامل نوشته ميشوند. اين سنت به شروع موسيقي اركسترال بر ميگردد و هنوز هم مورد استفاده است. اكسيدنتال بسيار نادر بودند و در پارتيتور نوشته ميشوند. يكي از خواص نتنويسي هورن علائمي است كه براي مشخص كردن نتهاي باز و استاپد مورد استفاده قرار ميگيرد: o=باز، +=استاپد.
به دليل اينكه هورنها خيلي خوب با سازهاي بادي تركيب ميشوند، بخش هورن فوراً در زير سازهاي بادي چوبي در اسكور قرار ميگيرد، جائيكه از نظر منطقي با ترومپت به عنوان ساز سوپرانو در بخش سازهاي برنجي مورد استفاده قرار ميگيرد.
در بسياري از پارتيتورهاي قرن نوزدهم بخش هورن كه در كليد باس براي نتهاي پائين نوشته ميشود، يك چهارم پائينتر از صداي آن نوشته ميشود. اين سبك قديمي نتنويسي- كه به عنوان كليد باس بالا شناخته ميشود امروزه ديگر معمول نيست. در نسخههاي جديد پارتيتورهاي قديمي بخش هورن عموماً دوبارهنويسي ميشود، بنابراين هورن در F همواره يك پنجم پائينتر صدا ميدهد.
همراه با امكاناتي كه با هورن طبيعي پيشنهاد ميشود، تنها نتهايي از يك سري هارمونيك طبيعي پائين تك موجود هستند. ساير زير و بميها بسيار نادر بودند چرا كه آنها ميتوانند تنها توسط استاپينگ توليد شوند كه منجر به اعواج رنگ صدا ميشوند. زير و بمي هورن در پارتيتور مشخص ميشود و بخش در C نتنويسي ميشود. در نتيجه بسياري از نتنويسيها براي بخش هورن متعلق به سريهاي هارمونيك طبيعي در C هستند. اكسيدنتالها تنها خيلي به ندرت ظاهر ميشوند و در پارتيتور نوشته ميشدند.
در موسيقي سمفونيك كلاسيك، عموماً يك جفت هورن براي قطعات در يك كليد ماژور مورد استفاده قرار ميگيرند در حاليكه دو جفت براي قطعاتي در كليد مينور مورد استفاده قرار ميگيرند.
جابهجائيهاي سونات كلاسيك واقعاً از دو تم يا موضوع تشكيل شدهاند. اينها ميتوانند با دو كاراكتر كم و بيش فعال مقايسه شوند. اولين تم البته همواره كليد اصلي (تونيك) كه يكي از پنجم در بالاي آن است. اين مسأله براي قطعاتي در يك كليد ماژور بكار ميرود. در قطعاتي در كليد مينور تم دوم يك سوم بالاتر است. اين امر براي قطعاتي در كليد ماژور مورد استفاده قرار مي گيرد.
از نظر زمان دو قطعه از هورنهاي با زير و بمي متفاوت در اركستر استاندارد ميشوند، در نتيجه آنچه كه به عنوان امكانات هارمونيك جديد خوانده ميشود-به عنوان مثال در مادولاسيون- براي ساز باز بودند.
امروزه، چهار هورن استاندارد در اجراهاي رپرتوار كلاسيك-رمانتيك وجود دارد و نتنويسي آنها در جفتهايي نوشته شده است: هورنهاي اول و سوم بخش بالايي را مينوازند، هورن دوم و چهارم بخش پائين. دو روش خلاصه كردن بخشهاي هورن مورد مقبوليت قرار گرفتند:
1. نتنويسي هورنهاي بالا (اولين+سومين) و نتنويسي پائين (دوم+چهارم) در هم تنيده هستند.
2. هورنهاي بالا (اولين+سومين) و پائين (دومين+چهارمين) در خطوط حامل يكساني نوشته ميشوند. گوستاو ماهلر به عنوان مثال، از اين نتنويسي استفاده كردند. بويژه هنگاميكه شخصي براي هورنهاي ششم و هشتم مينويسد اين كاربرد راحتتر است.
محدوده صدا در ساز هورن وینی (Viennese Horn)؛
هورن در F محدوده صدايي مابين B1 تا F5 (صدادهي) دارد.