• loading

    loading

    0:00

بدنه گيتار كلاسیک یا اسپانيایی (Classic Guitar)

زری هاشمی

یک‌شنبه، 7 بهمن 1397

بدنه ساز عامل اصلي تعيين كننده تنوع صدايي كلي گيتارهاي آكوستيك است. بالاي گيتار يا صفحه صدا قسمتي است كه بطور دقيق ساخته مي‌شود و اغلب از صنوبر، سرو قرمز، سرخ چوب يا چوب ماهون ساخته مي‌‎شوند. اين قطعه نازك چوب (اغلب با ضخامت 2 تا 3 ميلي‌متر)، به صورت‌هاي مختلفي از داخل تقويت مي‌شود و مهم‌ترين عامل در تعيين كيفيت صداي گيتار به شمار مي‌رود. قسمت عمده صدا با ارتعاش بالاي گيتار با انتقال انرژي سيم‌هاي مرتعش به آن ايجاد مي‌شود. الگوهاي مختلفي از مقاوم سازي چوب در طي سالهاي متمادي توسط سازندگان ساز استفاده شده است (تارس، هاوسر، راميرز، فلتا و سي اف مارتين از برجسته ترين سازنگان موثر در دوره خودشان بودند) تا نه تنها بالاي گيتار را در مقابل فروريختن تحت تنش زيادي كه توسط سيمهاي تحت تنش اعمال مي شود تقويت كنند بلكه رزونانس بالاي گيتار را تحت تاثير قرار دهند. برخي سازندگان معاصر گيتار مفاهيم ساختاري جديد همانند «سطح بالايي دوبل» متشكل از دو صفحه چوبي نازك اضافه‌تر كه توسط نومكس يا فيبر كربني كه الگوي مقاوم سازي لاتيس تقويت شده‌اند. پشت و كناره‌ها از انواع مختلف چوب‌ها همانند چوب ماهون، رزوود (بلسان بنفش) هندي و رزوود (بلسان بنفش) برزيلي (دالبرگيا نيگرا) كه بسيار مورد توجه است ساخته مي‌شود. هر چوب به دليل زيبايي يا تقويت ساختاري انتخاب مي‌شود و چنين انتخابي مي‌تواند نقش مهمي در تعيين رنگ صداي ساز داشته باشد. اين چوب‌ها با مقاوم‌سازي داخلي تقويت شده و با منبت‌كاري‌ها و نقوش مختلف تزیين مي‌شوند.

بدنه گيتار كلاسيك يك محفظه رزونانسي است كه ارتعاشات بدنه را از طريق حفره صدا منعكس مي‌كند و اجازه مي‌دهد كه گيتار آكوستيك بدون امپلي‌فاي شدن، شنيده شود. حفره صدا معمولاً يك حفره تك در بالاي گيتار (زير سيم‌ها) است اگرچه برخي گيتارهاي كلاسيك حفره صدايي در مكان، شكل يا تعاد حفره‌هاي صداي متفاوت دارند. اينكه چه مقدار هوا يك ساز مي‌تواند جابه‌جا كند ماكزيمم حجم صدا را تعيين مي‌كند.      

بدنه در گيتار كلاسیک و گیتار اسپانيایی

بالا و پشت بدنه گيتار كلاسيك بسيار نازك و بنابراين يك قطعه انعطاف‌پذير چوبي كه كرفينگ ناميده مي‌شود به گوشه‌هايي كه لبه به بالا و پشت مي رسد با چسب متصل مي‌شود. اين مقاوم‌سازي داخلي ناحيه‌اي به اندازه 5 تا 20 ميلي‌متر سطح چسب‌كاري براي محل اتصال‌هاي گوشه‌ها ايجاد مي‌كند.

در طي مراحل نهايي ساخت، يك بخش كوچك از گوشه‌هاي خارجي تراشيده شده و با مواد binding و نوارهايي از مواد روي binding روي گوشه‌هاي خارجي پر مي‌شود كه purfling‌ ناميده مي‌شود.

خرك در گیتار کلاسیک و گیتار اسپانیایی (Classic and Spanish Guitar)؛

هدف اصلي قرار دادن خرك در گيتار كلاسيك انتقال ارتعاشات سيمها به صفحه صدا است كه هواي داخل گيتار را مرتعش مي كند بنابراين صداي توليدي سيمها را تقويت مي كند. خرك سيمها را در جاي خودشان در بدنه نگه مي دارد. بنابراين مكان زيني كه معمولاً يك نواري استخواني يا پلاستيكي كه سيمها را روي خرك حمايت مي كند، فاصله را تا شيطونك (در بالاي صفحه انگشتگذاري) تعيين مي كند.

اندازه گیتار کلاسیک و گیتار اسپانيايي (Classic and Spanish Guitar)؛

گيتارهاي كلاسيك در اندازه كامل، طول گامي در حدود 650 ميلي‌متر با طول كلي برابر 965 تا 1016 ميلي‌متر را دارند. طول گام از زمان مبتكر ساز انتونيو د تارس تا كنون كاملاً بدون تغيير مانده است. ممكن است اين طول به دليل اينكه دو برابر طول سيم ويولن است انتخاب شده باشد. با توجه به اينكه گيتار يك اكتاو پایين تر از ويولن كوك مي‌شود براي اولين سيم طول سيم روده‌اي يكساني مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

گيتارهايي در اندازه كوچكتر براي كمك به آموزش كودكان ساخته شده چرا كه گاك كوچكتر منجر به نزديكتر شدن پرده‌ها به يكديگر شده و نواختن ساز را براي دستان كوچكتر آسان‌تر مي‌سازد. اندازه گام براي گيتارهاي كوچكتر معمولاً در بازه 484 تا 578 ميلي متر با طول ساز برابر 785 تا 915 ميلي‌متر است. سازهاي در اندازه كامل گاهي اوقات به عنوان چهار چهارم و سازهاي در اندازه‌هاي كوچكتر به عنوان سه چهارم، یک دوم، يا یک چهارم ناميده مي‌شوند.  اين اندازه‌ها قطعي نيست چرا كه سازنده ساز ممكن است اندازه‌هايي در حدود اين طول‌هاي گام صوري انتخاب كند.

چهار چهارم یا 650 ميلي‌متر؛

سه چهارم یا 578 ميلي‌متر؛

گيتارها از نظر مقیاس از ابعاد بزرگتر تا كوچكتر به ترتيب عبارتند از: كنترا يا اكتاو بيس، بيس باريتون يا كوئينت بيس، پرايم يا كوارت بيس، ترز تربل، آلتو ركوينتو، كوارت، كوينت سوپرانو، اكتاو يا پيكولو.

گيتار فلامنكو سنتي از درخت سرو اسپانيايي، چنار يا رزوود (بلسان بنفش) براي پشت و كناره‌هاي ساز و صنوبر براي بالاي گيتار استفاده مي‌كنند. اين (در مورد درخت سرو و چنار) براي رنگ خاص بدنه ساز گیتار در نظر گرفته مي‌شود. گيتارهاي فلامنكو سبك‌تر بوده و قسمت بالايي آنها سبك‌تر از گيتارهاي كلاسيك است، كه صدايي با كيفيت روشن‌تر (شفاف‌تر) و با پركاشن بيشتر توليد مي‌كند. سازندگان ساز همچنين از مقاوم‌سازي داخلي ساز براي حفظ رزونانس پركاسيو قسمت بالايي گيتار استفاده مي‌كنند. قسمت بالايي گيتار از صنوبر يا سدر (سرو) ساخته می‌شود. بطور سنتي حجم صدا براي گيتارهاي فلامنكو بسيار مهم است چرا كه صداي اين نوع گيتار بايد روي صداي كفش‌هاي رقصندگان شنيده شود. براي افزايش حجم، چوب‌هاي سخت‌تري همانند رزوود (بلسان بنفش) مي‌تواند براي پشت و كناره‌هاي ساز مورد استفاده قرار گيرد كه چوب‌هاي نرم‌تر براي بالاي ساز استفاده مي‌شود.

بدنه در گيتار كلاسیک و گیتار اسپانيایی

برخلاف گيتار كلاسيك، گيتار فلامنكو اغلب مجهز به صفحه ضربه (يك گولپيدور) است كه مشابه با پيك گارد كه كار آن حفاظت بدنه گيتار در مقابل ضربات آهنگين انگشت يا گلپ‌ها (golpes) است. در اصل تمامي گيتارها از گوشي‌هاي چوبي ساخته شده‌اند كه برخلاف گوشي‌هاي گيتار كلاسيك مدرن، مستقيماً از داخل سر دسته مشابه با آنچه كه در لوت، ويولن يا عود ديده مي‌شود، مي‌گذرد.

گيتارهاي «نگرا فلامنكو» به نام «نگرا» خوانده مي‌شوند، بعد از اينكه چوب‌هاي سخت تيره‌تري در ساخت آنها استفاده شد، موادي مشابه با گيتارهاي كلاسيك گران‌قيمت، همانند رزوود (بلسان بنفش) يا ساير چوب‌هاي تن چگال‌تر. مواد سخت‌تر حجم و دامنه صدا (tonal range) را افزايش مي‌دهند. اين نوع گيتارها برخي از sustain ها را كه با گيتارهاي كلاسيك كاليبره، قابل دسترسي است ايجاد مي‌كنند در حاليكه حجم و ضربه مرتبط با فلامنكو را حفظ مي‌كنند.

جنس گیتار کلاسیک و گیتار اسپانيايي (Classic and Spanish Guitar)؛

قسمت بالايي گيتارهاي كلاسيك عموماً از جنس صنوبر يا سرو و رزوود يا بلسان بنفش (rosewood) و پشت‌ها و كناره‌هاي آنها از جنس چوب ماهون و چوب سرو يا چوب چنار است. تا حجم صدا را تقويت كنند و روي نواخت نت‌ها تأكيد كنند. رزوود (بلسان بنفش)، افرا، كوا، ساتين وود و كاويونا سيار چوب‌هايي هستند كه براي پشت و كناره‌ها استفاده مي‌شوند.