نتنویسی در ساز چنگ (Harp)
همانند چنگ پيانو (piano harp) نتنویسی در دو خط حامل نوشته میشود و غير انتقالي است. حامل پایینتر در كليد باس و حامل بالاتر در كليد تربل است. اگر با رجيستر لازم باشد هر دو حامل میتوانند در كليد يكسان، يا باس يا تربل باشند. هارمونیکها با دايره كوچكي روي نت مشخص میشوند و يك اكتاو بالاتر از نتنوشته شده صدا توليد میکنند. همچنين تغييرات در موقعيت پدال بايد در پارتيتور (اسكور) نوشته شود و بنابراين نوازنده زمان كافي براي آمادهسازی آنها دارد.
محدوده صدا در ساز چنگ (Harp) ؛
محدوده صداي چنگ: Cb1 – G#7
توليد صدا در ساز چنگ (Harp) ؛
تكنيكهای مؤثر در تولید صدا در ساز چنگ (Harp) ؛
47 سيم بهصورت دياتونيك كوك میشوند و گام پايه Cb ماژور را ايجاد میکنند. بنابراين هر سيم زیروبمی متفاوتي دارد. سیمهای بلند (پائيني) به پايه نزدیکتر و دورترين سیمها از نوازنده هستند، سیمهای كوتاه (بالايي) نزدیک دسته و نزدیکترین سیمها به نوازنده هستند. چنگ بهصورت نشسته نواخته میشود، قسمت بالايي ساز روي شانه راست نوازنده قرار میگیرد. پايه روي زمين قرار میگیرد. ساز با هر دودست نواخته میشود: دست راست سیمهای كوتاه را مینوازد و دست چپ سیمهای بلند را مینوازد. با توجه به نوع موسيقي، هر دودست میتوانند روي تمام محدوده صدايي فعال باشند.
سیمها در ميانه با نوك انگشتان زخمه زده میشوند. كه به اين طرز نواختن striking میگویند. Striking سیمها در وسط کاملترین صدا را توليد میکند. Près de la table به معناي اتك در نزديك صفحه صدا است كه منجر به توليد صدايي با partialهاي بيشتر میشود كه روشنتر، متالیکتر و تقريباً شبيه يك گيتار است. Sons étouffés نتهایي هستند كه با كف دست دمپ میشوند. در هنگام نواختن آكوردها تا چهار نت با هر دست امکانپذیر است. تا یکدهم معمولاً امکانپذیر است، دستيابي به بزرگترها سختتر است.
تكنيك پدال در ساز چنگ (Harp) ؛
براي هر يك از هفت نت گام Cb پایهیک پدال وجود دارد. هر پدال میتواند دو بار فشرده شود؛ فشردن يك پدال تا شكاف (بريدگي) اول زیروبمی سيم مرتبط را در همه اكتاوها نيم تن (نیمپرده) بالا میبرد. بهعبارتدیگر، زیروبمی هر سيم میتواند دو بار بالابرده شود، در هر مرتبه نیمپرده، كه منجر به افزايشي در يك نت كامل (در كل نت) میشود.
بالا بردن سيم Cb به C با حركت يك پدال زیروبمی تمام سیمهای Cb را تا نیمپرده افزايش میدهد؛ يك حركت ثانويه پدال تمام سیمهای Cb را درمجموع بهاندازه يك نت كامل بالا میبرد. تمام پدالها مطابق با اصل مشابهي كار میکنند. تغيير زیروبمی يك سيم بهتنهایی امکانپذیر نيست.
نتهای Db در يك اكتاو و D در اكتاو ديگر قابل نواختن نيستند، ازآنجاکه تنها سيم Db میتواند تا D افزايش يابد. پائين ترين سيم بعدي، Cb، نمیتواند با سه نیمپرده افزايش يابد. همين امر درباره نتهای Gb با G و Ab با A نيز صادق است. اين به معناي آن است كه زیروبمیهای D، G و A میتوانند تنها روي يك سيم توليد شوند.
جعبه پدال در ساز چنگ (Harp)؛
1 پای چپ؛
2 پای راست؛
3 پدال Eb ؛
4 سیمهای كوك مجدد؛
5 مکانهای پدال؛
6 موقعيت نرمال؛
7 یکبار فشردن؛
8 دو بار فشردن؛
اگر نوازنده بخواهد بهعنوانمثال زیروبمیهای C و B را در يك گليساندو (هر دو زیروبمی بايد همزمان بدون تغيير و حركت و پدال قابل نواختن باشند) دو امكان براي وي وجود دارند: يا پدال Bb براي كوك مجدد روي B و پدال Cb براي كوك مجدد روي C يا Bb روي C كوك مجدد میشود و پدال Cb در مكان اصلیاش باقي میماند.
فشردن هر هفت پدال همزمان كليد پايه را از Cb ماژور به C ماژور كوك مجدد میکند و فشردن تمام اين پدالها براي مرتبه دوم زیروبمی را به C# ماژور بالا میبرد.
سه زیروبمی روي هر سيم امکانپذیرند بنابراين 21 زیروبمی از هفتپرده گام دياتونيك موجود هستند. اين به معناي آن است كه يكي از دوازده نت گام كروماتيك دو بار موجود است (2 x 12 = 24) كه درباره زیروبمیهای D، G و A استثنا وجود دارد.
نتهای با زیروبمی يكسان كه میتوانند روي سیمهای مجاور نواخته شوند بهعنوان synonyms شناخته میشوند. Synonymsمیتوانند براي تركيبات خاص گامها و آكوردها مورداستفاده قرار گيرند كه شديداً در هنگام نواختن گليساندو مؤثر هستند. افكت شناختهشده به نام بيسبيگ لياندو (bisbigliando) (ترمولوي پيانو روي دو سيم مجاور) نيز حاصل میشود.
بنابراين نواختن در تمامي كليدها در چنگ دوكاره (double-action pedal harp) امکانپذیر است. آهنگسازان بايد به نوازندگان زمان لازم براي مودولاسيون در كليدهاي دورتر (با استفاده از rest ) بدهند چراکه عمل كردن پدالها نياز به زمان دارد. به همين دليل است كه گامهای كروماتيك سريع نمیتوانند روي چنگ نواخته شوند. تنها نواختن قطعاتي از گامهای كروماتيك شامل چندين نت امکانپذیر است. كه اینها عمدتاً براي نتهای زينت مورداستفاده قرار میگیرند.