• loading

    loading

    0:00

نت نويسی در ساز ویولن (Violin)

زری هاشمی

یک‌شنبه، 17 آذر 1398

ويولن سازي غير انتقالي است كه نت‌نويسي آن در كليد تربل (treble) انجام مي‌شود. انواع مختلف تكنيك‌هاي نواختن سازهاي زهي به معناي آن است كه شمار زيادي از ويژگي‌هاي خاص نت‌نويسي ويولن وجود دارد.  

نت نویسی كشيدن آرشه (دست راست) در ساز ویولن (Violin)؛

به عنوان يك قانون شماري از استروك‌هاي آرشه مطرح مي‌شوند كه تحت عنوان استكاتو (staccato) نوشته نمي‌شوند، ولي به شيوه‌اي مناسب توسط نوازنده ويولن نواخته مي‌شوند. اگر نوع خاصي از استروك آرشه (حركت آرشه) مد نظر آهنگساز باشد، آن را در پارتيتور (اسكور) مي‌نويسد.

عبارات ملوديك كه بايد با يك استروك تك نواخته شوند توسط يك خط اتصال به هم مرتبط مي‌شوند. تغيير در كشيدن آرشه مي‌تواند روي يك نت تك نیز رخ دهد.

نت‌نويسی در ساز ویولن

دتاشه (Détaché / Detached) در ساز ویولن (Violin)؛

تكنيك غير لگاتو، استروك‌هاي آرشه به صورت متناوب به سمت بالا و پائين هستند  بدون آنكه آرشه از روي سيم بلند شود.

دتاشه، اغلب به صورت ضمني در پارتيتور نوشته مي‌شود. دتاشه قوي توسط نقطه بالاي نت مشخص مي‌شود. قوي‌ترين دتاشه به ندرت شامل استروك‌هاي رو به پائين است. آرشه بعد از هر استروك از روي سيم بلند مي‌شود.

نت‌نويسی در ساز ویولن

مارتله يا مارتلاتو (Martelé) در ساز ویولن (Violin)؛

استروك چكشي (در ايتاليايي martellato به معناي چكش است). هر استروك، خواه رو به بالا يا پائين به صورت ناگهاني خاتمه مي‌يابد، آرشه روي سيم باقي مي‌ماند.

نت‌نويسی در ساز ویولن

سول تاتسو و سول پونتيچلو (sul tatso و sul ponticello) در ساز ویولن (Violin)؛

به دليل اينكه محل تماس آرشه با سيم روي رنگ صدا تأثير دارد بايد اين مكان‌ها نيز در پارتيتور نوشته شوند. سولا تاستير Sulla tastier يا sul tasto ، sur la touché به معناي روي صفحه انگشتگذاري و sul ponticello به معناي روي خرك است. بسياري از تكنيك‌هاي نواختن با هر دو  Sul tasto و ponticello امكان پذيرند.

كل لگنو (با چوب، فرانسوي:  avec le bois) و ساز ویولن (Violin)؛

ضربه زدن يا آرشه‌كشي سيم با چوب آرشه. در این تکنیکل يك افكت چكشي توليد مي‌شود و براي فيگورهاي تكراري به كار مي‌رود. اما تكنيك دوم صدايي تق‌تق مانند، خشن و خشك با زير و بمي غير مشخص ايجاد مي‌كند.      

نت‌نويسی در ساز ویولن

پيزيكاتو (pizzicato) و ساز ویولن (Violin)؛

برای این کار از تکنیک زخمه زدن استفاده می‌شود.

تغيير از پيزيكاتو تا آركو (arco) و ساز ویولن (Violin)؛

تغيير از آرشه كشي (arco) تا زخمه زدن و برعكس همواره به صورت كامل نوشته مي شود. (قطعه بايد پيزيكاتو را بنوازد تا آركو نوشته شود).

بارتوك پيزيكاتو (Bartók pizzicato) يا اسنپ پيزيكاتو (snap pizzicato) و ساز ویولن (Violin)؛

سيم با دو انگشت دست راست بالا كشيده مي‌شود بطوريكه اين سيم در صورت رها كردن با يك ضربه ناگهاني به سمت صفحه انگشت‌گذاري بر مي‌گردد. اين امر سبب ايجاد يك صداي انعكاسي (طنين‌انداز) مي‌گردد كه براي افكت‌هاي پركاسيو مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

نت نویسی ویولن: يك دايره با يك دم به سمت بالا يا پائين برای بالاي هر نت.  

نت‌نويسی در ساز ویولن

ترمولو آرشه با ميزان (measured bow tremolo)؛‌

تكرار يك نت بدون آكسان يا ريتم در استروك‌هاي سريع رو به بالا و پائين.

حس موسيقي ناشي از صداي لرزشي، كه براي افكت نمايشي و تشديد تونال استفاده مي‌شود. استاپ‌هاي دوبل نيز مي‌توانند ترمولو را بنوازند. ترمولوي آرشه معمولاً ميزان‌بندي مي‌شود، به عبارت ديگر تعداد استروك‌هايي كه دقيقاً مرتبط با تقسيم‌بندي نت‌نويسي هستند، تمام ارزش نت را مشخص می‌کنند و طول ترمولو را عیان می‌سازد. اين نوع ترمولو بايد در هماهنگی (همزمانی) كامل با همه نوازندگان ويولن باشد. ترمولوي قابل نواختن آزادانه نيز موجود است. از اوايل قرن نوزدهم ترمولوها بخشي از رپرتوار استاندارد افكت‌ها بوده‌اند.

نت‌نويسی در ساز ویولن

ترمولوی آرشه بدون ميزان (unmeasured bowed tremolo) و ساز ویولن (Violin)؛

در قسمت پشت خرک؛‌

سيم مابين خرك و كوك كننده سيم (گوشي) آرشه‌كشي مي‌شود. يك حرف انگليسي X روي خطوط حامل در سطوح زير و بمي متناظر با سيم‌هاي باز نوشته مي شود كه بايد نواخته شوند. زير و بمي (نواك) نامشخص است، سيم‌هاي مختلف زير و بمي‌هاي مختلف توليد مي‌كنند.

نت‌نويسي براي انگشت‌گذاري (دست چپ) در ساز ویولن (Violin)؛

تکنیک هارمونيك طبيعي؛

سه نوع نت‌نويسي براي اين منظور وجود دارد:

نت‌نويسي زير و بمي (نواك) در ساز ویولن (Violin)؛

يك نت با يك دايره كوچك بالاي آن مشخص‌كننده اين است كه در صورت نواختن نت نرمال، سيم در كجا بايد انگشت‌گذاري شود. با اين روش است كه انگشت‌گذاري نت‌نويسي مي‌شود كه مربوط به صدادهي هارمونيك واقعي است. انتخاب نود (گره) به بصيرت خود موسيقي‌دان (نوازنده) واگذار مي‌شود (هارمونيك‌ها مي‌توانند در هر يك از نودهايشان انگشت‌گذاري شوند). اغلب سيم در زير نت نيز مشخص مي‌شود (به عنوان مثال sul G).

نت نويسي و انگشت‌گذاري در این تکنیک؛

يكي از انگشت‌گذاري‌هاي ممكن (نودهاي ارتعاشي) با يك نت به شكل يك لوزي نشان داده مي‌شود. انگشت‌گذاري ارائه شده همواره آسان‌ترين براي اجرا كردن است. (به عبارت ديگر نزديك‌ترين به شيطانك). زير و بمي صداي هارمونيك نمي‌تواند از اين نت‌نويسي مشخص شود.

انگشت‌گذاري و زير و بمي در این تکنیک؛‌

برخي آهنگسازان زير و بمي صدا (صداي حاصل) را در پرانتزهايي در بالاي نت‌نويسي انگشت‌گذاري اضافه مي‌كنند.

نت‌نويسی در ساز ویولن

هارمونیک‌های مصنوعي در ساز ویولن (Violin)؛

انگشتي كه محكم سيم را فشار مي‌دهد به عنوان يك زير و بمي (نواك) با ارزش نت مورد نظر نت نویسی مي‌شود. انگشتي كه به طور سبك روي سيم قرار مي‌گيرد- عموماً يك چهارم بالاي انگشت استاپ است- به صورت يك لوزي سفيد خالي نوشته مي‌شود، آنها همواره شبيه نت‌هاي كامل هستند علي‌رغم ارزش واقعي نت.  

نت‌نويسی در ساز ویولن

پرتامنتو (poertamento) در ساز ویولن (Violin)؛

لغزش انگشت در امتداد سيم با تغيير پوزيسيون همراه آن. افكت حاصل پيوستن دو نت به صورت يك گليساندو است.

نت‌نويسی در ساز ویولن

كون سوردينو (Con sordino) در ساز ویولن (Violin)؛

كن سوردينو (با سكوت) براي استفاده از سكوت بكار مي‌رود و نمي‌تواند حذف شود، مگر اينكه از عبارت سنزا سوردينو (senza sordino) استفاده شود.

استاپ‌هاي سه‌تايي و چهارتايي (Triple and quadruple stops)؛‌

استاپ‌هاي سه‌گانه (آكوردهاي سه قسمتي) و استاپ‌هاي چهارگانه (آكوردهاي چهارگانه) به عنوان اكورد نوشته مي‌شوند و به عنوان آكوردهاي آرپيجيتيد (هر نت در توالي سريع، از پائين‌ترين تا بالاترين نت). در هنگام نواختن آكوردهاي چهارگانه، دو پائين‌ترين نت‌ها در ابتدا نواخته مي‌شوند، سپس دو بالاترين نت‌ها.

پيزيكاتو (pizzicato) در ساز ویولن (Violin)؛

پيزيكاتو با دست چپ با يك علامت به علاوه + در بالاي نت مشخص مي‌شود. آلبان برگ (Alban Berg): كنسرتو ويولن.

ترمولو انگشت‌گذاري (finger tremolo) در ساز ویولن (Violin)؛

دو نت به عنوان ترمولو روي يك سيم به صورت زير نواخته مي‌شوند: انگشت در پائين‌ترين پوزيسيون سيم را انگشت‌گذاري مي‌كند و آن را در حالت فشرده رو به سمت پائين نگه مي‌دارد در حاليكه انگشت ديگر سريع و مكرر يك نت بالاتر را استاپ مي‌كند و رها مي‌كند. بر خلاف ترمولوي آرشه، در هنگام استروك‌هاي بالا و پائين سريع يك اثر ترمولو توليد مي‌كند، آرشه كشي در اينجا هموار و ملايم و حتي روي سيم است. نتيجه نوعي تريل (trill) است.

نت‌نويسی در ساز ویولن

سو اونا كوردا (Su una corda) در ساز ویولن (Violin)؛

دستورالعمل نواختن يك كنتيلنا روي يك سيم خاص (به عنوان مثال سيم sul G) و  Su una corda به معناي روي يك سيم است.