موسیقی ملل برای اولین بار در دهه‌ی 1980 میلادی اصطلاح براي موسيقی هاي غير انگليسی كه در بريتانيا و آمريكا بکار برده شد.

موقعيت مكانی ژانر یا سبک موسیقی ملل؛

سبک موسیقی ملل بیش‌ از سایر مناطق در بريتانيا و آمريكا سابقه دارد.

سازهای مهم ژانر یا سبک موسیقی ملل؛‌

سازهای زهی سنتي و مدرن (الكتريک و آكوستيک)، سازهاي بادی، پركاشن، كيبوردها و سينتی سايزرها، ادوات موسيقيايی بومي هر منطقه از جمله سازهاي مهم سبک موسیقی ملل به حساب می‌آیند.

هنرمندان معروف ژانر یا سبک موسیقی ملل؛ 

با توجه به اینکه موسيقي ملل داراي سبکهاي مختلف است، هر يك از كشورها و مناطق جهان موسيقي خاص خود و آهنگسازان بنام خود را دارد.   

شاخصه‌های اصلی ژانر یا سبک موسیقی ملل؛ 

بطور كلي موسيقی جهانی، موسيقی فرهنگ‌های قسمت‌های مختلف دنياست. موسيقی ملل دربردارنده‌ی سبک‌های مختلف موسيقی از نقاط مختلف جهان است كه شامل ژانرهای مختلف، برخي فرم‌هاي موسيقي فولک غربی، همچنين فرم‌هاي منتخب موسيقي اتيک (ethic)، موسيقي بومی، موسيقی غير سنتی و موسيقی است كه بيش از يك سنت فرهنگي را در بر می‌گیرد به عنوان نمونه زمانيكه موسيقي اپيک (epic) و موسيقي عامه‌پسند غربي با هم مي‌آميزند.

بواسطه‌ی گستردگي موسيقي جهاني و انعطاف‌پذيري آن به عنوان يك دسته‌ی موسيقی، ارائه‌ی تعريف جهانی براي آن به راحتي امكان پذير نيست. موسيقي جهاني به سال‌های 83-1982 برمي‌گردد یعنی زمانيكه مروجان، كمپاني‌هاي ضبط، نشر یا فروشگاه‌ها و برخي از روزنامه‌نگاران و رسانه‌هاي بريتانيا و آمريكا، شروع به ارائه‌ی موسيقی ساير كشورها، بويژه موسيقی آفريقايی کردند چرا که این ژانرها با نام موسیقی جهانی شناخته می‌شدند. پديده‌ی جهاني شدن باعث گستردگي اين نوع موسيقي و افزايش شمار شنوندگان و علاقه‌مندان آن شده است. رشد اين موسيقي باعث پديد آمدن زير ژانرهايي همانند ورد فيوژن (world fusion)، گلوبال فيوژن (global fusion)، اتيك فيوژن (ethic fusion) و ورد بيت (world beat) شده است.

مثال‌هاي رايج فرم‌هاي موسيقي جهاني عبارتند از فرم‌هاي مختلف موسيقي كلاسيک غير اروپايي (همانند موسيقي كوتو (koto) چيني و ژاپني، موسيقي راگا (raga) هندي و سرودهاي تبتي، موسيقی فولک اروپاي شرقي (به عنوان مثال بالكان)، موسيقي فولک شمال اروپا، و اشكال متعدد موسيقي فولك و قبيله‌اي خاور ميانه، آفريقا، آسيا، اقيانوسيه، آمريكاي جنوبي و مركزي و موسيقي اندونزي.  موسيقي جهاني غربي، داراي پشتوانه‌ی فرهنگي گسترده‌اي است كه در طي قرن‌ها رشد كرده است، به هر حال برخي سنت‌هاي موسيقيايي آسيائي، پلي‌نزيايی، آفريقايی و شرقي در طي هزاران سال رواج داشته‌اند. اگرچه ژاپن، چين، هند و اندونزي داراي سنت‌هاي هنر موسيقيايی طولاني مدت هستند (كه در آن موسيقي توسط گروهي از نوازندگان متبحر نواخته مي شود)، ولي اكثر جوامع غير غربی داراي سنت‌هاي موسيقی يا به عبارتي كنسرت‌هاي معمول نيستند. در عوض موسيقی براي آنها به معناي بخشي از زندگي روزمره است كه بسياري از اينگونه موسيقي‌ها بداهه‌نوازي بوده و به ندرت به صورت شفاهي انتقال مي‌يابد؛ بنابراين اين نوع موسيقی ها نمی توانند با اصطلاحات موسيقيايی غربی استاندارد توصيف شوند يا با استفاده از نمادهاي موسيقي غربي نگاشته شوند. مطالعه اين نوع موسيقی ها تنها از طريق تركيب موسيقي‌شناسی و انسان‌شناسی قابل انجام است. بنابراين اگرچه بايد بين موسيقی هنری (توسط نوازندگان حرفه‌اي) در مقابل ديگر انواع موسيقي كاربردي تمايز قائل شد ولي اين اشاره به هنري بودن بيشتر يا برتري آن به انواع ديگر موسيقي ندارد. برخي ويژگي‌هاي موسيقي غير غربي عبارتند از:

ريتم (Rhythm): 

موسيقی غير غربی (بويژه آفريقايي) مي‌تواند استفاده‌ی گسترده‌تر و خلاقانه‌تري از ريتم نسبت به قطعات موسیقی غربی داشته باشد.

ديناميک:

موسيقی غير غربي به ندرت از ديناميک به عنوان يك مفهوم مستقل استفاده مي‌كند. تغييرات در بلندي صدا/آرامش مي‌تواند بوسيله افزايش و كاهش شمار اجرا كنندگان انجام شود.

ملودی:

ژانر یا سبک موسيقی ملل غير غربی اغلب از فواصل ملوديك ميكروتونال استفاده مي‌كند كه از گام‌هاي موسيقي غربی سنتی بزرگتر و كوچكتر هستند.

هارمونی:

بطور كلی، هارموني در لهجه‌هاي موسيقيايی غير غربي همانند غربی نيست. موسيقي غير غربی ممكن است اصلاً هارموني نداشته باشد يا ممكن است هارموني‌هاي آن روي سيستم‌هاي گامي كاملاً متفاوت از موسيقی غربی باشد.

شيوش (رنگ صدا):

اگرچه موسيقي غير غربي عمدتاً داراي طبيعت آوازي است، برخي فرهنگ‌ها ادوات موسيقي كاملاً مستقلي توليد كرده‌اند. اصوات رنگارنگ پركاشن، ادوات موسيقي بادي و زهي منحصر به فرد عموماً در این سبک مورد استفاده قرار مي‌گيرند.

فرم:

ساختاربندي موسيقي غير غربی آزادتر از موسيقي غربی است و بسياري از انواع آن برپايه‌ی بداهه‌نوازي هستند. چنين موسيقي‌هايي به صورت شفاهي منتقل مي‌شوند، بنابراين به ندرت دوبار به يك روش نواخته مي‌شوند.      

سبک‌های زیرمجموعه موسیقی ملل؛

آفريقايی، آسيايی، باليوود، سلتيك، اروپايی، هندی، ايسلندی، ژاپنی، كلزمر (Klezmer) و خاور ميانه از جمله زیر ژانرهای موسیقی ملل هستند.

موسیقی ملل و  تلاش برای رسیدن به تعریفی ساده؛

فرقی نمی‌کند که از کدام سبک موسیقی سخن بگوییم؛‌ سبک موسیقی بلوز در سال‌های ابتدایی پیدایش یا سبک موسیقی پاپ که دردهه‌ی 60 میلادی با گروه‌های بریتانیایی تمام پهنه‌ی گیتی را در نوردیده بود، بهرحال هر سبک موسیقی از ترکیب با سبک‌های دیگر ساخته می‌شود. این نته درست است که سبک موسیقی پاپ بیش از هر سبک دیگری تحت تأثیر سنت‌های مسیقیایی امریکای شمالی و اروپای غربی بوده است،‌ اما با این حال نیز با واکاوی این سبک در می‌یابیم که حتی سبک موسیقی پاپ نیز تحت تأثیر سبک‌های مختلف قرار داشته است و از نظر احساسی تأثیر ملودی‌ها و ریتم‌های غیر غربی در سبکی کاملا غربی مانند سبک پاپ نیز مشهود است.

برخلاف باور رایج سبک‌های موسیقی که در فهرست پرفروش‌های دوران جای نداشتند تا اواخر دهه‌ی 80 و اوایل دهه‌ی 90 میلادی چندان مورد توجه قرار نگرفتند. اما در این سال‌ها نیز که برای اولین بار نگاه‌ها به سمت موسیقی غیر غربی جلب شده بود، تعریف درستی از این موسیقی وجود نداشت و از موسیقی غیر غربی با عبارت کلی و مبهم موسیقی ملل یاد می‌کردند. البته به تدریج،‌ آهنگ‌هایی که در دسته‌ی موسیقی ملل دسته‌بندی می‌شدند، آنچنان محبوبیتی پیدا کردند که معنا و ریشه‌ی اختصاص چنین اصطلاحی کاملا فراموش شد و سبک موسیقی ملل به سبکی پرطرفدار در بین علاقه‌مندان موسیقی تبدیل شد.

در سال‌هایی که از عمر سبک موسیقی ملل می‌گذرد این اصطلاح به قدری توسعه پیدا گرده است که فرهنگ انگلیسی وبستر دو تعریف برای آن ارئه داده است، اول تعریفی ساده و دوم تعریفی پیچیده‌تر و کامل‌تر!

تعریف ساده:‌ موسیقی ملل، موسیقی پرطرفداری است که بر مبنای سنت‌های موسیقیایی یک ناحیه‌ی خاصی جغرافیایی نواخته می‌شود و عموما برای جشن‌ها و پایکوبی‌ها کاربرد دارد.

تعریف کامل‌تر:‌ موسیقی محبوبی که از سنت‌های موسیقی غیر غربی ریشه می‌گیرد و ریتمی موزون دارد، عموما به صورت صفت ترکیبی به کار می‌رود.

دانشنامه‌ی بریتانیکا در رویکردی عمیق‌تر در تعریف موسیقی ملل از اصطلاح «موسیقی فرهنگ‌های دنیا» استفاده می‌کند.

موسیقی ملل و چند مثال شنیدنی؛‌

گروه نوازندگان گیتار کشور زیمباوه؛

هنگامی که اصطلاح موسیقی ملل برای اولین بار در دهه‌های 70 و 80 میلادی بر سر زبان‌ها افتاد، یکی از نمونه‌هایی که برای معرفی این سبک موسیقی استفاده می‌شد، آثار گروه نوازندگان گیتار زیمباوه بود. قطعات این گروه که در زمان خود به یکی از پرطردارترین قطعات سبک موسیقی ملل تبدیل شده بود از همنوازی سازهای گیتار و درام و بر مبنای سنت موسیقی افریقایی ساخته شده‌اند و از جمله نوازندگان مشهور این گروه می‌توان به Biggie Tembo، Mike Mopo و Zinawa اشاره کرد.

گروه موسیقی قوالی در کشور پاکستان؛

قوالی به سبکی در موسیقی اطلااق می‌شود که تلاش می‌کند تا آموزه‌های معنوی ادبایت عرفانی را با نت‌های موسیقی بیامیزد و از این طریق حالتی فرازمینی را در وجود نوازنده و شنونده ایجاد کند. در گروه‌های قوالی معمولا یک یا دو آوازه‌خوان، تشکیل شده است و گروه کری با دست زدن این آواز خوانان را همراهی می‌کنند و نوازندگانی نیز با سازهای پرکاشن همچون طبل ریتم لازم برای اجرا را فراهم می‌آورند. شهرت و اعتبار موسیقی قوالی به عنوان یکی از زیرمجموعه‌های موسیقی ملل مرهون تلاش‌های نصرت فاتح علی خان است که در دهه‌ی 80 میلادی این موسیقی را به جهانیان شناساند.

موسیقی  Cajun fiddling؛

با مهاجرت اروپائیان به ایالت‌های جنوبی امریکا و به ویژه لوئیزینا، مهاجران به همراه خود سنت‌های موسیقی و سازهای گیتار آکوستیک و فیدل را نیز به ارمغان آوردند. با اینکه از این سازها برای مراسم جشن و پایکوبی استفاده می‌شد،‌ اما موسیقی سنتی اروپائیان مهاجر در ترکیب با فرهنگ‌های مختلف در این ناحیه‌ی خاص جغرافیایی به پیدایش شاخه‌ای از سبک موسیقی ملل منجر شد که ساز فیدل به عنوان یکی از اصلی‌ترین سازهای آن محسوب می‌شود. به این ترتیب موسیقی فولک ساز فیدل با سبک‌های موسیقی جاز و بلوز ترکیب شد و سبکی را که امروزه با عنوان Cajun fiddling می‌شناسیم به وجود آورد.

آیا اصطلاح سبک موسیقی ملل اعتبار خود را از دست داده است؟

با وجود اینکه اصطلاح سبک موسیقی ملل هنوز برای دسته‌بندی آلبوم‌ها و آهنگ‌های پرطرفدار استفاده می‌شود، اما عده‌ای از قدیمی شدن این عبارت و اصطلاح صحبت می‌کنند. این افراد معتقدند هر موسیقی که ساخته می‌شود، خواه موسیقی پاپ غربی باشد و خواه موسیقی عرفانی خاورمیانه‌ای بهرحال توسط ساکنان همین کره‌ی خاکی تولید شده است و به عنوان سبک موسیقی ملل دسته‌بندی می‌شود. به همین دلیل نیز در نگاه این افراد استفاده از عنوان سبک موسیقی ملل برای برخی دسته‌ای خاص از موسیقی‌های تولیدی، نمی‌تواند درست باشد.

علی‌رغم تمام این انتقادات باید به این نکته توجه داشته باشیم که وقتی از دسته‌بندی موسیقی به طور عام صحبت می‌کنیم و قصد داریم تا سبکی خاص را معرفی کنیم،‌ هیچ پاسخ صحیح و غلطی وجود ندارد و این عناوین و اصطلاحات در نهایت برای ساده‌ کردن تشخیص سبک‌های مختلف موسیقی کاربرد خواهند داشت و نه تعریف دقیق آن‌ها!

شما در این مورد چه نظری دارید، از طریق شبکه‌های اجتماعی سایت ملودایو نظرات خود را در این مورد با ما در میان بگذارید.

برگرفته از وب‌سایت musicedmasters.kent.edu ؛