معرفی ساز اوکارینا ocarina
ساز اوکارینا ocarina در طبقه بندي سازهای موسیقی در زمرهی سازهای بادي، بادي چوبي و ايروفون aerophone دستهبندی میشود. ocarina سازی بادی شبیه vessel flute است. گرچه این ساز دارای انواع مختلف و سبکهای مختلف است، ولی یک اوکارینای معمول محفظهای بسته با چهار تا دوازده سوراخ و يك دهانه دارد. قديميترين مواد مورد استفاده در ساخت اوكارينا، خاك رس و سراميك است ولي امروزه از پلاستيك، چوب، فلز يا حتي استخوان نيز در ساخت آنها استفاده ميشود.
تاریخچه ساز اوکارینا ocarina؛
اولين ساز موسيقی شبيه اوكارينا 12 هزار سال قبل در چين و آمريكاي ميانه ساخته شدهاند. يكي از سازهاي چيني به نام شون (Xun) در جشنهاي همراه با موسيقي و رقص استفاده ميشد. البته صداي توليدي در شون با دميدن روي لبه خارجي ايجاد ميشد، در حاليكه اوكارينا داراي مسيرهاي جريانهاي هوا در داخل ساز است. در ژاپن اوكارينا سوچيبو (tsuchibue) به معناي «فلوت خاكي» ناميده ميشود. اوكارينا توسط كاشفان اروپايي ازآمريكاي ميانه به اروپا آورده شده است. آزتكها به اين كاشفان، استفادههاي فرهنگي اوكارينا را در ترانهها و رقصها نشان دادند. اولين استفاده از اوكارينا دراروپا به قرن نوزدهم در ايتاليا باز ميگردد. مخترعي به نام جوزپه دوناتي (Giuseppe Donati) ساز اوكارينا را از سازی مشابه اسباببازي كه تنها برخي نتها را مينواخت به سازي پيچيدهتر تبديل كرد. اوكارينا در گويش بلوگنس (Bolognese) ايتاليايي به معناي «قوي كوچك» است.
جنس ساز اوکارینا ocarina؛
سازهای اوكارينا از مواد مختلفي ساخته ميشوند. اغلب اوكاريناها از جنس سراميك هستند ولي مواد ديگري همانند پلاستيك، چوب، چيني شيشه، خاك رس و فلز نيز در ساخت آن استفاده ميشود. اوكاريناهاي ساخته شده از پلاستيك ارزانتر و بادوامتر بوده و براي مبتديها و كودكان مناسب هستند. سراميك، رايجترين ماده در ساخت اوكارينا است و ارتعاش هوا در اين نوع اوكاريناها بهتر از ساير مواد دستساز است و صداي طنيناندازي ايجاد ميكند. اوكاريناهاي سراميكي دستساز بوده و برخي به دليل جزئيات و طراحي پيچيده شبيه كارهاي كوچك هنري هستند. حرفهایترين نوع اوكاريناها، اوكاريناهاي چيني هستند و آنها خالصترين صدا را ايجاد ميكنند و اجازه ميدهند، صدا حتي در سالنهاي كنسرت بزرگ طنينانداز شود.
طرز تولید صدا در ساز اوکارینا ocarina؛
تمامي اوكاريناها به روشي مشابه كار ميكنند: نوازنده هوا را از طريق يك دهانه وارد اوكارينا ميكند، هوا به لبه ساز (labium) برخورد ميكند و صدا توليد میشود، هوا در داخل اوكارينا مرتعش ميشود و با پوشاندن سوراخها زير و بم صدا را كاهش ميدهد و در همین حین با برداشتن انگشتان صدا را بالا ميبرد. هوا در داخل مسير هوا رانده ميشود و سپس هوا به فيپل (fipple) برخورد ميكند و سبب ارتعاش ميشود. ارتعاشات در داخل اوكارينا طنين انداز ميشوند. سوراخها توسط انگشتها پوشانده ميشوند يا برداشته ميشوند تا پيچ را بالا يا پائين ميبرند. يكي از كيفيات منحصربهفرد اوكارينا عدم وابستگي توليد صداي خاص در آن به طول لوله است. در عوض، تن (tone) وابسته به نسبت سطح سوراخ باز به حجم محصور توسط اوكارينا است.
از آنجا كه صدا توسط تمام حفره اوكارينا توليد ميشود و مكان سوراخها عمدتاً غيرمرتبط است برخلاف آنچه كه در فلوت يا ركوردر ديده ميشود. در عوض نتهاي مختلف توسط باز كردن يا بستن مقادير مختلفي از سطح سوراخها توليد ميشوند. همچنين تن مي تواند با تغيير قدرت دميدن براي بند كردن (bend) پيچ (pitch) تغيير داده شود. فاكتور حجم محصور از دسترسي به اكتاوهاي ديگر از طريق اين تكنيك جلوگيري ميكند.
رايجترين روش نوشتن قطعات موسيقي براي اوكارينا بوسيله sheet music است كه اينsheet music به طور خاص براي اوكارينا نوشته شده است يا از sheet music پيانو الهام گرفته شده است. اوكارينا كاملاً كروماتيك هستند بنابراين ميتوانند به آساني در كنار ساير سازهاي حرفهاي در ژانرهاي کلاسیک و فولک نواخته شوند. روش ديگر براي نوشتن موسيقی اوكارينا بيان نتهاي موسيقي به صورت عدد است كه تنها براي موسيقيدانهاي مبتدي كه نميتوانند sheet music را بخوانند استفاده ميشود. آخرين روش استفاده از يك جدول تصاوير است كه مشابه با الگوي سوراخهاي اوكارينا است كه در آن سوراخهاي پر شده نمايانگر سوراخهايي هستند كه بايد پوشانده شوند كه اين روشي آسان و سرگرمكننده براي خواندن موسيقي اوكارينا و مناسبترين روش براي مبتديان است.