• loading

    loading

    0:00

معرفی ساز ابوا (Oboe)

زری هاشمی

سه‌شنبه، 7 آبان 1398

ساز ابوا در زبان آلماني، ابوا در زبان فرانسوي، هات بويس  و در زبان ايتاليايي نیز ابوا نامیده می‌شود. ابوا و ساز بزرگتر هم خانواده آن cor anglais هر دو صدايي زيبا، شيرين، فراموش ناشدني توليد مي‌كنند. گاهي اوقات صداي اين ساز در تكنوازي به عنوان صدايي معنوي (pastoral) توصيف مي‌شود. اين امر به اين دليل است كه اين ساز از سازهاي داراي زبانه كه در موسيقي فولكلور يا توسط چوپانان در هزاران سال مورد استفاده قرار گرفته است. ابواهاي مدرن به خوبي با تمامي انواع سازهاي اركسترال تركيب مي‌شود و به صورت شگفت انگيزي agile هستند.

ابوا و  Cor Anglais (يا هورن انگليسي) سازهاي بادي چوبي دو زبانه داراي bore‌ مخروطي شكل هستند. ساير انواع ابوا عبارتند از  Oboe d'Amore و  Hecklephone. ابوا در حدود 400 سال در اركسترها مورد استفاده قرار مي‌گيرند و جزء سازهاي پابرجا در اركستر هستند. ابوا زير و بمي (pitch) كمي پائين‌تر نسبت فلوت دارد و به همين دليل در محدوده صدايي آلتو (alto) در قسمت سازهاي بادي طبقه‌بندی می‌شود. cor anglais نسبت به ابوا بزرگتر و داراي زير و بمي پائين‌تر است و اغلب به دليل تن صداي طنين‌دارتر و غمگينش متمايز است.             

ابوا خانواده‌اي از سازهاي بادي داراي زبانه دوبل است. معمول‌ترين نوع ابوا در بازه صدايي زير يا سوپرانواست. ابوا معمولاً از چوب ساخته شده‌اند، ولي ابواهايي ساخته شده از مواد مصنوعي نيز وجود دارند. يك ابواي سوپرانو تقريباً 65 سانتي متر (25.5 اينچ) طول دارد، داراي كليدهاي فلزي، يك سوراخ مخروطي (conical bore) و يك flared bell است. با دميدن هوا در داخل زبانه و ارتعاش ستون هوا سبب ايجاد صدا مي شود. تن متمايز ابوا متنوع است و به عنوان bright توصيف مي شود. هنگاميكه كلمه ابوا به تنهايي استفاده مي شود، منظور عموماً، سازي استاندارد براي توليد صداي زير به جاي ساير سازهاي اين خانواده همانند cor anglais  (English Horn) يا ابواي  d'amoreاست. در انگلستان قبل از سال 1770 ساز استاندارد ابوا  hautbois يا hoboy يا French hoboy ناميده مي‌شد. كلمه oboe از كلمه ايتاليايي oboe در سال 1770 وارد زبان انگليسي شد. نوازنده ساز ابوا، ابوئيست (oboist) يا بطور ساده نوازنده ابوا ناميده مي‌شود.

امروزه ابوا عموماً در كنسرت‌ها، اركسترال، چمبر ميوزيك (chamber music)، موسیقی فیلم، برخي از ژانرهای موسیقی فولک و به عنوان يك ساز تك مورد استفاده قرار مي‌گيرد و گاهي اوقات در موسیقی جز (Jazz)، موسیقی راک (rock)، موسیقی پاپ و موسیقی popular شنيده مي‌شود.   

تاریخچه ساز ابوا (Oboe)؛

اگرچه استفاده اوليه از ابوا به صورت اركسترال در سال 1657 در فرانسه بود ولي از چندين قرن قبل از آن نيز انواع مختلفي از اين ساز وجود داشت. تاريخدانان معتقدند اولين ساز شبيه ابوا در حدود 2800 سال قبل از ميلاد مسيح وجود داشته كه در مراسم‌هاي ترحيم سلطنتي كه در نقاشي‌هاي كهن ديده مي‌شود و انواع پيچيده‌تر ابواهاي اوليه به هند به دوازده تا هفده قرن قبل از ميلاد بر مي‌گردد. در آنجا نوازندگان از سازي دو زبانه به نام otto ولي بدون هر سوراخي استفاده مي‌كردند. انواع مختلفي از اين ساز نيز در آسيا، مصر، يونان و رم يافته شده است.  اگرچه تاريخچه اين سازها نيز به عقب باز می‌گردد، اعتقاد بر اين است كه نزديكترين ساز كهن به ابوا ساز shawn از قرون وسطي است. Shawn (از ساز آسيايي zurna بوجود آمده است( این ساز از چوب ساخته شده و داراي يك شكل مخروطي با يك bell گشاد است. اين ساز داراي طول‌هاي مختلف و همچنين داراي يك سوراخ براي جاي‌گذاري زبانه دوبل يا يك بوكال (bocal) براي قرارگيري زبانه روي آن است. بوكال يك قطعه فلزي كمي زاويه‌دار است كه در انتها با چوب پنبه پوشانده شده است و در داخل ساز وارد مي شود.

با گذشت زمان، نوازندگان نياز به سازهايي با محدوده صدايي گسترده‌تر و كنترل بيشتر روي زير و بمي‌ها داشتند. در قرن 17ام، اولين ابوا باروك (به نام hautbois به معناي high wood) در فرانسه ساخته شد كه براي سرگرمي خانواده سلطنتي فرانسه مورد استفاده قرار مي‌گرفت. اين ساز از چوب شمشاد (boxwood) ساخته و داراي سوراخ‌هاي متعدد ولي تنها دو يا سه كليد (key) بود و خيلي سريع در كشورهاي زيادي محبوب شد. در اين زمان ابواي oboe da caccia (hunting oboe) نيز بوجود آمد. اين ساز داراي بدنه‌اي خميده و در بسياري از كانتات‌ها (cantatas) و masses  باخ بكار گرفته شده بود. اين ساز عمدتاً در دوره باروك مورد استفاده قرار گرفت و سازهاي بعدي جاي اين ساز غيرمعمول را گرفت كه ساخت آنها آسان نبود.

بوكال و ساز ابوا (Oboe)؛

يك لوله با خميدگي كم با يك چوب پنبه كه به عنوان دهانه سازهاي بادي چوبي خاصي عمل مي‌كند. در بسياري از موارد در خانواده سازهاي ابوا، زبانه روي بوكال قرار مي‌گيرد.