• loading

    loading

    0:00

معرفی ساز شنگ (Sung (Sheng

زری هاشمی

پنج‌شنبه، 11 مهر 1398

شنگ يكی از قديمی ترين سازهای چينی كه در غرب به عنوان ساز «ارگان چينی» نيز شناخته می شود، يكی از سازهای دهانی با زبانه آزاد است كه متشكل از پايپ‌های عمودی است. بطور سنتی اين ساز به عنوان ساز همراه برای اجراهای سازهای سوانو (suona) و ديزی (dizi) بكار می رود. شنگ يكي از سازهای اصلی در kungu و ديگر اشكال اپراهای چينی است. گروه‌های كوچك سنتی همانند گروه‌های سازهای بادی و پركاشن در چين شمالی نيز از شنگ در اجراهايشان استفاده میكنند. در اركست‌های چينی بزرگ و مدرن اين ساز برای نواختن هم ملودی و هم به عنوان ساز همراه استفاده میشود.

تعداد كمي از آهنگسازان غير چيني همانند آنسوك شين (Unsuk Chin)، لو هاريسون (Lou Harrison)، تيم ريشر (Tim Risher)، دانيل بيارناسون (Daniel Bjarnason)، گوس جانسن (Guus Janssen)، كريستوفر آدلر (Christopher Adler) نيز از شنگ در كارهايشان استفاده كرده اند. بنا به نظر برخي اولين بار شنگ توسط ژوهان وايلد (Johann Wilde) و پر آميوت (Pere Amiot ) در طي سفرشان به چين در سال‌هاي 1740 و 1777 به اروپا آورده شد. با اين وجود شواهدي وجود دارد كه قبل از آن سازهاي با زبانه آزاد (free reed) مشابه با شنگ يك قرن زودتر در اروپا شناخته شده بودند.

تاریخچه ساز شنگ (Sung (Sheng؛‌

معرفی ساز شنگ (Sung (Sheng

اولين بار سازهاي بادي چيني با زبانه آزاد  به نام‌هاي he  و yu در نوشته‌هاي bone oracle با قدمت 1400 تا 1200 سال قبل از ميلاد مسيح ديده شد و بعدها در نوشته‌ها به عنوان انواعي از ساز شنگ شناخته شدند. اولين بار كلمه شنگ (sheng) در برخي از اشعار شيجينگ (Shijing- اشعار قصيده) مربوط به قرن 7 ام قبل از ميلاد ظاهر شد. سازهاي كهن با محفظه بادي كدويي شكل (gourd wind chamber)، شمار متفاوتي از پايپ‌ها، با زبانه‌ها (قميش‌هاي) بامبو يا فلزي در آثار باستاني آرامگاه ماركوئيس يي (Marquis Yi 433) سال قبل از ميلاد و آرامگاه هان (Han 200) سال قبل از ميلاد كشف شده‌اند.

در قرن هشتم، سه ساز yu و سه ساز شنگ به دربار ژاپني‌ها فرستاده شد و اين سازها به خزانه سلطنتي شوسوئين (Shosoin) در نارا (Nara) فرستاده شدند. تمامي اين سازها داراي 17 پايپ با يك دهانه خميده بلند بوده و خيلي شبيه ساز شنگ سنتي كه امروزه استفاده مي‌شوند. به هر حال انواع اين ساز با تعداد مختلف پايپ‌ها و سازهای کروماتیک در طي قرن‌ها مستند شده‌اند.

تغييرات مدرن ساز شنگ (Sung (Sheng؛‌

معرفی ساز شنگ (Sung (Sheng

انواع شنگ كه امروزه مورد استفاده قرار مي‌گيرند، محصول تغييرات اعمال شده از اوائل قرن 20ام هستند كه صدا و حجم و همچنين محدوده صدايي آن را افزايش دادند. تغييرات اوليه توسط ژنگ جين ون (Zheng Jinwen) در بین سال‌های 1935-1872 انجام شد كه تعداد پايپ‌ها را به 32 عدد افزايش داد و به اين ترتيب باعث افزايش محدوده صداي اين ساز شده و اجازه بازي كردن با هارموني و آكوردها (chords) را مي‌دهد. محفظه هوا و اندازه پايپ‌ها نيز بزرگ‌تر شده، كه اين امر سبب تغيير رنگ تن (tone color) ساز مي شود. تغييرات متعدد بعدي نيز توسط نوازندگاني همچون ونگ ژنفا (Weng Zhenfa) و بويژه هو تيانكوان (Hu Tianquan) با انواع مختلف سازهاي توليدي انجام شده است.

ساختار ساز شنگ (Sung (Sheng؛‌

معرفی ساز شنگ (Sung (Sheng

شنگ، ساز بادي چيني با زبانه آزاد است كه معمولاً از 17 مجموعه پايپ بامبويي در يك wind-chest كوچك است كه نوازنده از طريق دهانه در داخل اين پايپها مي دمد. هر پايپ يك زبانه آزاد دارد كه از فلز (يا قبلاً از بامبو يا ني ساخته مي‌شد) دارد كه در هنگام پوشاندن يكي از سوراخ‌ها با انگشت سبب توليد ارتعاش و توليد صدا مي‌شود. طول آكوستيكي هر پايپ توسط يك اسلات (شكاف) در پشت پايپ تعيين مي‌شود. در واقع شنگ اولين سازي است كه يك سيستم آكوستيكي كوپل بين ستون هوا و يك زبانه آزاد بكار مي‌برد.

پايپ‌ها كه داراي پنج طول مختلف هستند، در دو شكل مثلثي به عنوان نمادي از بال‌هاي بسته پرنده ققنوس مرتب مي‌شوند. علاوه بر مجموعه پايپ‌هاي 13، 14، 17 تايي مجموعه‌هاي پايپ‌هاي 21 و 24 تايي و همچنين 36 تايي بر اساس گام كروماتيك با تمام 12 نيم پرده‌ها (semitone) وجود دارند. ساير انواع مدرن نيز وجود دارند.