آكاردئون (از كلمه آلمانی Akkordeon در قرن 19 ام از Akkord به معنای آكورد موسيقي، وفاق اصوات) خانواده‌ای از سازهای بادی، ايروفون، با زبانه آزاد است كه در زبان محاوره به عنوان squeezebox شناخته میشود. به نوازنده آكاردئون، آكاردئونيست اطلاق میشود. كنسرتينا (concertina) و باندونيون (bandoneon) يا بايان از سازهای مرتبط با هم هستند و هارمونيوم و رد ارگان (reed organ) آمريكايی در يك خانواده هستند.

مقدمه‌ای بر معرفی ساز آکاردئون ؛‌

برای نواختن ساز، با فشار دادن كلاويه‌ها يا دكمه‌ها، قسمت ارتجاعی آكاردئون منبسط يا منقبض میشود كه اين امر سبب باز شدن پالت‌ها (pallets) شده و به هوا اجازه میدهد از ميان زبانه‌هايی (reeds) از جنس برنجی يا استيل جريان يابد. عبور هوا سبب ارتعاش زبانه‌ها شده و در نتيجه ايجاد صدا در داخل بدنه‌ی ساز میشود. دريچه‌هايی روی زبانه‌های مقابل هم از هر نت مورد استفاده قرار میگيرند و سبب بلندتر شدن صدای زبانه‌ها بدون نشت هوا از هر بلوك زبانه میشود. نوازنده معمولاً ملودی را روی دكمه‌ها يا كليدهای مانوال دست راست و آكومپانيمنت (ريتم يا هارمونی) متشكل از دكمه‌های آكورد باس و از پيش تعيين شده را روی مانوال سمت چپ می نوازد.

ساز آكاردئون در سراسر دنيا رواج دارد. در برخی كشورها (به عنوان مثال برزيل، كلمبيا و مكزيك) اين ساز در موسيقی پاپ (به عنوان مثال فورو (Forro)، سرتانيو (Sertanejo)، و بي-پاپ (B-Pop) در برزيل) استفاده مي شود در حاليكه در ساير نواحي (همانند اروپا، آمريكاي شمالي و ديگر كشورها در آمريكاي جنوبي) اين ساز بيشتر براي موسيقي پاپ رقص و فولك بكار مي‌رود، علاوه بر اين در موسيقی نواحی و اغلب در موسيقي فولک در اروپا، آمريكای شمالی و آمريكای جنوبی استفاده میشوند. با اين اوصاف، در اروپا و آمريكاي شمالي،  در برخی اجراهای موسيقی پاپ از اين ساز استفاده میكنند. علاوه بر اين از آكاردئون در موسيقی كاجون (cajun)، زيدكو (zydeco) و جز (jazz) در اجراهای تكنوازی و اركستر موسيقی كلاسيک استفاده میشود. پيانو آكاردئون ساز رسمی شهری سانفرانسيسكو كاليفرنيا است.           

قديمی ترين نام براي اين گروه از سازها هارمونيكا (harmonika)، از كلمه يوناني هارمونيكوس (harmonikos) به معناي هارمونيك و موزيكال است. امروزه نسخه‌هاي بومي با نام آكارديون بيشتر رواج دارند. اين نام‌ها به نوعي از آكاردئون كه توسط سيريل دميان (Cyrill Demian) اختراع شد، گفته می‌شود.

مقالات پیشنهادی:

ساختار ساز آکاردئون